កំណត់ការិយាល័យនិពន្ធ ៖ វេជ្ជបណ្ឌិតទើបបានបញ្ជាក់ថា virus បង្កជំងឺឆ្កែឆ្កួត (Rabies virus) ត្រូវបានចម្លងតាមរយៈទឹកមាត់របស់ពពួកសត្វឆ្កែ ឆ្មា ប្រចៀវ ជ្រូក… ដោយសារវាខ្វាច ខាំ លិទ្ធ ប៉ះចំរបួសហើមមុខ ។ល។ មកលើមនុស្ស ។ វិធីមួយគត់ ដើម្បីបញ្ចៀសពីការស្លាប់នោះគឺក្រោយពេលមនុស្សរងការ ខ្វាច ខាំ របស់ពពួកសត្វដែលកើតជំងឺនេះ ចាំបាច់ត្រូវចាក់វ៉ាក់សាំងការពារភ្លាមឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ។
ពុំនោះសោត បើដល់ពេល ជំងឺនេះបញ្ចេញសកម្មភាពហើយនោះ គឺគ្មានវិធីព្យាបាលទេ ។ ពោលគឺមានតែស្លាប់។
កាលពី ៣-៤ឆ្នាំមុន យើងបានអានឯកសារទាក់ទងនឹងការព្យាបាលជំងឺឆ្កែឆ្គួតខាំលើទំព័រព័ត៌មានវៀតណាម ។ តាមនោះអ្វីដែលវេជ្ជសាស្ត្រទំនើបគ្មានសមត្ថភាពទៀតនោះ បែរជាមានគ្រួឱសបុរាណតំណទី ៥ នៃគ្រួសារវៀតណាមមួយ អាចព្យាបាលបានជំងឺនេះ…។
រឿងរ៉ាវត្រូវបានក្រុមយកព័ត៌មាននៃកាសែត SOHA NEWS -កាសែតធំមួយរបស់វៀតណាមបានចុះយកការណ៍ ហើយចេញផ្សាយ។ តាមនោះគឺ ៖
លោកគ្រូរូបនេះឈ្មោះ ឡេ វ៉ាន់សឺង (LE YANSON) កើតឆ្នាំ ១៩៦៥ រស់នៅស្រុក Vinh Linh ខេត្ត Quang Tri ។ លោកគឺជាទាយាទទី៥ ដែលទទួលវេនបន្តព្យាបាលជំងឺនេះ ។
លោកប្រាប់ថា ៖ នៅមុនជំនាន់អាណានិគមបារាំង មានប្រជាជនជាតិចិនម្នាក់ ក្នុងសម័យកាលកលយុគ្គ បានរត់មកស្រុកលោក ហើយត្រូវបានជីតារបស់លោកជួយយកអាសារអស់រយៈពេល ១០ឆ្នាំ រហូតដល់ពេលបារាំងចូលមកធ្វើអាណានិគម គាត់ក៏បានចាកចេញទៅបាត់ស្រមោលរហូត ។
ក្នុងអំឡុងពេលរស់នៅផ្ទះរបស់ជីតា គាត់បានផ្ទេរឲ្យនូវរូបមន្តព្យាបាលជំងឺដ៏មានតម្លៃមួយចំនួន ក្នុងនោះមានរូបមន្តព្យាបាលជំងឺឆ្កែឆ្គួតខាំ ។
នៅជំនាន់ទី៥ ក្នុងចំណោមបងប្អូន ៦ នាក់ ឪពុកលោកបានសម្រេចផ្ទេររូបមន្តព្យាបាលជំងឺទាំងនោះមកឲ្យលោកនៅឆ្នាំ ១៩៨៧ ។ ពេលនោះឪពុករបស់លោកបានឲ្យលោកឡើងភ្នំជាមួយ ដើម្បីរករុក្ខជាតិឱសថបង្រៀនពីវិធីផ្សំឱសថព្យាបាលជំងឺឆ្កែឆ្កួតខាំ ។ ៧ ឆ្នាំក្រោយមក ទើបឪពុកលោកអនុញ្ញាតឲ្យលោកធ្វើការព្យាបាល។
ក្នុងបទយកការណ៍របស់ក្រុមអ្នកកាសែតខាងលើ មានរៀបរាប់ពីការព្យាបាលអ្នកជំងឺជាក់ស្តែងមួយចំនួន ប៉ុន្តែយើងខ្ញុំសូមផ្ដោតលើបញ្ហាសំខាន់ៗមកប្រែសម្រួលជូន ។
លោកគ្រូបាធ្យាយជាច្រើនជំនាន់ត្រូវប្រតិបត្តិនូវសម្បថថា ៖ “ហាមយកចំណេះដឹងព្យាបាលជំងឺដើម្បីប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ។ ធ្វើគ្រូថ្នាំគឺដើម្បីជួយឲ្យមនុស្សលោកចាកផុតគ្រោះអាសន្នប៉ុណ្ណោះ!” ។
លោកគ្រូ សឺង បង្ហើបប្រាប់ថា ៖ ថ្នាំព្យាបាលជំងឺឆ្កែឆ្កួតត្រូវបានផ្សំឡើងពីស្លឹករុក្ខជាតិ ១២ មុខ ក្នុងនោះមានស្លឹករុក្ខជាតិម្យ៉ាងត្រូវទិញពីប្រទេសចិន (នៅវៀតណាមគ្មាន) ។ ស្លឹក ៩ ប្រភេទ មាននៅតាមវាលស្រែ ចំការ និងលើភ្នំ ។
ស្លឹករុក្ខជាតិទាំងនោះ អាចបេះយកមកធ្វើថ្នាំបាន តែពេលបុណ្យប្រក់ផ្នូរប៉ុណ្ណោះ ហើយវេលាផ្សំថ្នាំក្នុងមួយឆ្នាំមានតែម្តងគត់ដែរ គឺនៅថ្ងៃព្រះអាទិត្យរះខ្ពស់ (ថ្ងៃមានរយៈពេលវែង) (Summer solstrice) ។
ដូច្នេះដើម្បីមានឱសថព្យាបាលអ្នកជំងឺទាន់ពេល គាត់បានយកស្លឹករុក្ខជាតិ ១០ មុខ មកលីងសម្ងួត រួចកិនឲ្យម៉ត់ទៅជាម្សៅរក្សាទុក។ ចំណែកស្លឹករុក្ខជាតិ 2 ទៀតក្នុងនោះមានស្លឹកទៀបបារាំងគឺយកស្លឹកស្រស់មកចម្រាញ់ទុក ដាក់ក្នុងដប។ ពេលតម្រូវការគឺយកម្សៅនិងទឹកមកលាយ រួចត្រងយកកាកចេញឲ្យអ្នកជំងឺផឹក ចំណែកកាករបស់វាគឺយកមកលាបត្រង់ស្នាមរបួសដែលឆ្កែ ឬសត្វដទៃខាំ ខ្វាច…។
តាមលោកបើធ្ងន់ធ្ងរគឺតម្រូវឲ្យផឹក ១សប្តាហ៍ ទើបជា តែបើស្រាលតែប៉ុន្មានម៉ោងប៉ុណ្ណោះ។
រូបមន្តដដែលដោយគ្រាន់តែមានការបន្ថែមថ្នាំខ្លះចូលវាគឺជាថ្នាំបង្ការ ។ រយៈពេលបង្ការបានតែ ១០ខែប៉ុណ្ណោះ ភាគច្រើនអ្នករកស៊ីសាច់ឆ្កែ ឬជំនួញទាក់ទងនឹងឆ្កែគេមកជាវ ។
អ្នកកាសែតសួរបន្តថា ៖ តើមានតំណមអ្វីដែរទេ? មូលហេតុ?
លោកឆ្លើយយ៉ាងខ្លី ៖ អំឡុង ២៤ ម៉ោងក្រោយពេលផឹកថ្នាំគឺហាមដាច់ខាតមិនឲ្យចូលរួមបុណ្យសព។ ប្រសិនបើបំពាននោះ ជាតិពុលនឹងកើនឡើងយ៉ាងសាហាវដល់ទៅ ១០០ ដងឯណោះ ហើយនឹងត្រូវស្លាប់!។ លោកពោលបន្ត ៖ ខ្ញុំក៏ដូចជាបុព្វការីជនរបស់ខ្ញុំ ពុំអាចបកស្រាយបានទេ តែជាតំណមគឺដាច់ខាតត្រូវតែអនុវត្ត។ មុនពេលលាលោកគ្រូថ្នាំ អ្នកកាសែតវៀតណាមសួរថា ៖ ហេតុអ្វីបានជាលោក ជ្រើសរើសយករបរនេះ!? លោកគ្រូសឺងងើយក្បាលក្រឡេកចំអាសនៈជីដូនជីតា រួចពោលថា ៖ ពួកគាត់បានអប់រំ សង្គ្រោះជីវិតមនុស្សម្នាក់លើសសាងព្រះវិហារ ៧ ។ ត្រូវគិតដល់ជីវិតមនុស្សពុំត្រូវគិតរឿងលុយកាក់ ផលប្រយោជន៍ឡើយ ! ។
ថ្លៃថ្នាំព្យាបាលរោគឆ្កែឆ្កួតដែលគាត់ភ្ជួរលើជញ្ជាំងផ្ទះ ៖
-ព្យាបាលជំងឺឆ្កែឆ្គួត(១ចប់) ៖ ៥០០.០០០ដុង (ប្រមាណ ២៥ ដុល្លារ)
-ឱសថបង្ការ (១០ ខែ) ៖ ២០០.០០០ដុង (ប្រមាណ ១០ ដុល្លារ)
គួរកត់សម្គាល់ថា ៖ មុនពេលព្យាបាលនោះ របៀបវិនិច្ឆ័យជំងឺរបស់លោកគ្រូគឺ ៖ យកស្លឹកឈើ១ក្តាប់មកបិទលើកញ្ចឹងក ទុកប្រហែល ១០នាទី ក៏ឲ្យអ្នកជំងឺមកកន្លែងភ្លឺ ដើម្បីពិនិត្យ ៖ ប្រសិនមានស្នាមអុចៗពណ៌ស្វាយ ក្រហម ឬផ្កាឈូក នោះបញ្ជាក់ថាសត្វនេះមានជាតិពិសហើយ ហើយតាមរយៈស្នាមទាំងនោះនឹងមានវិធីព្យាបាលសមស្រប ។ លោកថាគ្រាន់តែមេរៀននេះ ត្រូវចំណាយពេលរៀនយ៉ាងយូរទើបយល់ដឹងបាន ៕ ចន្ទ្រា