ភ្នំពេញ ៖ សាលាក្ដីខ្មែរក្រហម បានប្រកាសជាលើកដំបូងថា ខ្មែរក្រហម បានប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រនេះ។ បួនទសវត្សរ៍ បន្ទាប់ពីប្រជាជនកម្ពុជា យ៉ាងហោចណាស់ 1,7 លាននាក់ ត្រូវបានគេសម្លាប់ ដោយការប្រហារជីវិត ការធ្វើការងារហួសកម្លាំង ជំងឺ និងទុរ្ភិក្ស។
នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រទី១៦ខែវិច្ឆិកានេះ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង នៃអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា (អ.វ.ត.ក) បានកាត់ទោសឲ្យលោក នួន ជា អនុលេខាបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា និង ខៀវ សំផន ប្រមុខរដ្ឋនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ជាប់ទោសអស់មួយជីវិត ក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០២។ សំណុំរឿងនេះ លោក ខៀវ សំផន ត្រូវបានកាត់ទោសពាក់ព័ន្ធនឹងបទចោទ អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ទៅ លើជនជាតិវៀតណាម។ ចំណែកលោក នួន ជា ត្រូវបានកាត់ទោសពាក់ព័ន្ធនឹងបទចោទ អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ទៅលើ ជនជាតិចាម និងជនជាតិវៀតណាម។
មេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ដែលជាអតីតអង្គរក្ស នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម រស់នៅក្នុងព្រៃភ្នំ ដែលជាប់គាំងនៅភាគខាងជើងប្រទេសកម្ពុជា នៅអន្លង់វែង។ គាត់គឺជាបញ្ហា នៃការពិត អំពីទម្ងន់នៃការសម្លាប់នេះ។ គាត់បាននិយាយថា “ខ្ញុំគិតថាមនុស្ស ១ លាននាក់ត្រូវបានសម្លាប់” ។ កុំនិយាយថា បីលាននាក់”។
ចៅក្រម ក៏បានចេញសាលក្រមព្រហ្មទណ្ឌប្រឆាំង នឹងសមាជិកជាន់ខ្ពស់បំផុត នៃរបបនេះ គឺនួន ជា និងខៀវ សំផន ដែលឥឡូវនេះ មានអាយុ 92 ឆ្នាំ និង 87 ឆ្នាំ។ លោកនួន ជា ត្រូវបានគេរកឃើញថា មានកំហុសពីបទប្រល័យពូជសាសន៍ ទៅលើជនជាតិ វៀតណាម និងលោកខៀវ សំផន ប្រឆាំងនឹងជនជាតិចាម។
នៅក្នុងរឿងអាស្រូវផ្លូវច្បាប់ ដែលមិនបានលាក់បាំង នូវការតស៊ូរបស់ក្រុមហឹង្សា ដែលធ្វើដោយពួកខ្មែរក្រហមនោះ សាលក្រមបាន ធ្វើម្តងទៀត នូវពាក្យជាក់លាក់មួយចំនួន ដូចជា ឃាតកម្ម ការសម្លាប់រង្គាល ការជាប់ពន្ធនាគារ ការធ្វើទារុណកម្ម ការធ្វើទុក្ខ បុកម្នេញ ទៅលើហេតុផលនយោបាយ និងអំពើអមនុស្សធម៌ដទៃទៀត ប្រឆាំងនឹងសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ របស់មនុស្ស។
ករណីលំអិតនៃកម្លាំងពលកម្ម ដោយបង្ខំដូចជា ការសាងសង់ទំនប់ និងទំនប់ទឹក ក្នុងការគំរាមកំហែងនៃការស្លាប់ ត្រូវបានគេរាប់ បញ្ចូល រួមជាមួយទម្រង់នៃការធ្វើទារុណកម្ម ដែលបណ្តាលមកពីការថប់ដង្ហើម ធ្វើទារុណកម្មដោយទាញយកក្រចកជើង និងក្រចកដៃ។
ជនជាតិកម្ពុជា បានមើលកាលពីថ្ងៃសុក្រ ខណៈដែលលោកនួន ជា នៅខាងឆ្វេង លើអេក្រង់ ហើយលោកខៀវ សំផន មេដឹកនាំកំពូលខ្មែរក្រហមមួយរូបទៀត បានរង់ចាំសាលក្រមរបស់សាលាក្តីអន្តរជាតិ នៅរាជធានីភ្នំពេញ។
ក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម ប្រជាជនម៉ូស្លីម ត្រូវបានបង្ខំឱ្យបរិភោគសាច់ជ្រូក។ មន្ត្រីរាជការស៊ីវិល ត្រូវបានប្រហារជីវិត ដោយការឆក់ខ្សែភ្លើង ។
នៅពេលដែលសាលក្រម ត្រូវបានគេអានរួច លោកនួន ជា ភ្នែករបស់គាត់ ត្រូវបានការពារដោយវ៉ែនតាងងឹត ហើយបបូរមាត់របស់គាត់ ដួលរលំទៅក្នុងមាត់ ដែលបាត់ធ្មេញ ដែលសុំឱ្យអនុញ្ញាតឱ្យស្តាប់សវនាការ នៅក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំងមួយ ជាជាងនៅក្នុងកញ្ចក់ដែលបិទជិត នាបន្ទប់សវនាការ។
សម្រាប់អ្នកខ្លះ សាលក្រមមានអារម្មណ៍ថា មានលក្ខណៈកំបាំង ដែលជាប្រវត្តិសាស្ត្រឃាតកម្ម ដែលបានធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជា ក្លាយទៅជាជំងឺអាសន្តរោគប្រល័យពូជសាសន៍។
អ្នកស្រីយាយ អ៊ីម យ៉េន អាយុ 52 ឆ្នាំ ដែលបានផ្តល់សក្ខីកម្ម ដល់សាលាក្ដី ដែលត្រូវបានជាប់គុក នៅក្នុងជំរុំកុមារ ក្រោមរបបខ្មែរក្រហម បាននិយាយថា “វាអាចត្រូវបានបញ្ចប់” ។ “ប៉ុន្តែខ្ញុំនឹងមិនមានសន្តិភាព” ។
លោកលី សុខឃាង នាយកមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពអន្លង់វែង និងជាអ្នកស្រាវជ្រាវម្នាក់ ក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងសន្ដិភាព និងការផ្សះផ្សា បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងត្រូវបង្ហាញពិភពលោកថា ទោះបីជាវាត្រូវចំណាយពេលយូរ យើងអាចផ្តល់យុត្តិធម៌បាន” ។
អស់រយៈពេលជាងមួយទសវត្សរ៍មកហើយ ដែលសាលាក្តី ដែលគាំទ្រដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ ហៅថា អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា បានបង្កើតឯកសាររាប់ពាន់ទំព័រ ដែលហៅថាសាក្សីរាប់រយនាក់ ហើយបានឮយ៉ាងទូលំទូលាយថា តើខ្មែរក្រហម បានសម្លាប់មនុស្សយ៉ាងម៉េចដែរ។
កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងស្រុង បានចំណាយអស់ជាង 300 លានដុល្លារ។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ តុលាការបានផ្តន្ទាទោស មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមជាន់ខ្ពស់ចំនួនបីរូប ពីបទ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ គឺលោកនួន ជា លោកខៀវ សំផន និងកាំង ហ្កេកអ៊ាវ ដែលគេស្គាល់ច្បាស់ថាជា ឌុច ដែលបានបញ្ជាឱ្យមានជំរុំឃុំឃាំង ដែលយ៉ាងហោចណាស់ មានមនុស្ស 12.000 នាក់ ត្រូវបានធ្វើទារុណកម្ម និងបង្គាប់ឱ្យ ការស្លាប់របស់ពួកគេ។
មានតែមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ខ្មែរក្រហមប្រាំនាក់ប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងត្រូវកាត់ទោស។ ប៉ុន្តែខណៈដែលការពិភាក្សា របស់តុលាការ បានអូសបន្លាយជនសង្ស័យពីរនាក់ផ្សេងទៀត បានស្លាប់។
យោងតាមសេចក្តីជូនព័ត៌មានរបស់សាលាក្តីខ្មែរក្រហម បានឲ្យដឹងថា សវនាការដេញដោលពិនិត្យភស្តុតាងសំណុំរឿង ០០២/០២ បានចាប់ផ្តើមដោយការធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានចោទប្រកាន់នៅថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៤ និងបានបញ្ចប់នៅថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៧។ ការជំនុំជម្រះ រួមទាំងការស្តាប់សេចក្តីសន្និដ្ឋានបិទបញ្ចប់កិច្ចពិភាក្សាដេញដោលផង មានរយៈពេលសរុបចំនួន ២៨៣ថ្ងៃ។
ក្នុងអំឡុងពេលសវនាការនេះ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានស្តាប់សក្ខីកម្មពីបុគ្គលសរុបចំនួន ១៨៥នាក់ ក្នុងនោះមានសាក្សីបញ្ជាក់អង្គហេតុចំនួន១១៤នាក់ ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីចំនួន៦៣នាក់ និងអ្នកជំនាញចំនួន ៨ នាក់។ សវនាការនេះ មានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងពីសាធារណជន ដោយមានសាធារណជនចូលរួមស្តាប់ និងតាមដានសវនាការនេះដោយផ្ទាល់ សរុបចំនួន ៨២.៧៨០នាក់៕ ដោយ ៖ បញ្ញាស័ក្តិ
