នេះគឺជាការសន្និដ្ឋានរបស់សាស្ត្រាចារ្យ Irvin Studin ប្រធានវិទ្យាស្ថាននៃបណ្តាសំណួរសម្រាប់សតវត្សរ៍ទី ២១ នៅកាណាដា ហើយត្រូវបានចុះផ្សាយលើទំព័រកាសែត South China Morning Post របស់ហុងកុងកាលពីដើមសប្តាហ៍នេះ។
អ្នកដើរតួជំនួសបន្លំធ្វើលោកគីម ជុងអ៊ុន (ឆ្វេង) និងលោកដូណាល់ ត្រាំ (ស្តាំ) នាថ្ងៃបើកសម្ភោធកីឡាអូឡាំពិករដូវរងា ក្រុងព្យុងយ៉ាង
ប៉ុន្មានដងហើយដែលលោកត្រាំ បាននិយាយដល់លទ្ធភាពចរចាជាមួយមេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើង Kim Jon-Un ។ ហើយថ្មីៗនេះ គ្រាដែលក្រុងព្យុងយ៉ាង មានការសម្របខ្លួនយ៉ាងលឿនជាមួយកូរ៉េខាងត្បូង និងថែមទាំងបញ្ជូនសារចង់ចរចាជាមួយក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ហើយភាគីអាមេរិកក៏បង្ហើបពីបំណងចង់អង្គុយក្នុងតុចរចា។
សង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរមិនងាយកើតឡើងទេ!
តាមសាស្ត្រាចារ្យនៃមហាវិទ្យាល័យ Québec នៃទីក្រុង Montréal របស់កាណាដា នោះប្រសិនបើអាមេរិកព្យាយាមអំណត់ធ្វើការចរចានាំមកភាពស្ងប់ស្ងាត់ចុងក្រោយសម្រាប់ឧបទ្វីបកូរ៉េ ប្រធានាធិបតី Trump អាចលើកពានណូបែលសន្តិភាពដ៏មានកិត្តិយស។
មានចំណុច៣សំខាន់ ស្រាយបញ្ជាក់ថា ហេតុអ្វីគ្រោងការណ៍សង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរពុំត្រូវបានឲ្យតម្លៃខ្ពស់ក្នុងខណៈពេលនេះ?
ជាបឋមប្រសិនបើយើងសំឡឹងពីភាគីវ៉ាស៊ីនតោននោះ ការធ្វើសង្គ្រាមនិយាយរួម និងសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរនិយាយដោយឡែក វាហាក់ដូចជានៅឆ្ងាយសន្លឹម។ គម្លាតអំពីភូមិសាស្ត្រប្រាកដជាធ្វើឲ្យអាមេរិកមានការថ្លឹងថ្លែងវាស់ស្ទង់ប្រសិនបើប្រទេសនេះចង់បញ្ឆេះសង្គ្រាមមួយនៅទ្វីបដទៃ។
ទី២ ប្រសិនបើសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរលើឧបទ្វីបកូរ៉េផ្ទុះឡើង ចិននឹងរងឥទ្ធិពលធ្ងន់ធ្ងរបំផុត ហើយត្រូវធ្លាក់ក្នុងអស្ថិរភាពទាមទារឲ្យមានពេលវេលាដ៏វែងសម្រាប់ការស្តារសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយក្រោយសង្គ្រាម។ ហេតុនេះក្រុងប៉េកាំងដែលមានថាមពលដ៏ខ្លាំងក្លាដូចបច្ចុប្បន្ននឹងស្វែងរកគ្រប់វិធីដើម្បីរារាំង។ ប្រសិនបើសង្គ្រាមនេះវាកើតឡើងមែន នោះចិននឹងលោតចូលរួមជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន ធ្វើឲ្យអាមេរិករងការអន្តររាយមិនធម្មតាឡើយ។
ទី៣ សង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរនៅឧបទ្វីបកូរ៉េជាឈ្នួនបន្ទុះឲ្យមានសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរច្រើនទៀត។ ព្រោះថា បណ្តាមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរដូចជា ៖ ចិន រុស្ស៊ី ឥណ្ឌា ពេលនោះលែងគោរពគោលការណ៍ “មិនប្រើប្រាស់នុយក្លេអ៊ែរមុនគេ” ហើយជំនឿទៅវិញទៅមកក៏លែងមាន។
មេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើង Kim Jong-Un ទស្សនកិច្ចនៅមូលដ្ឋានផលិតនុយក្លេអ៊ែរមួយ
ពុំមែនជារឿងលេងសើចទេ!
ភាពពុំប្រក្រតីក្នុងគោលនយោបាយរបស់អាមេរិក ក៏អាចនាំឲ្យលោកត្រាំមានឱកាសទទួលពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព។ តាមសាស្ត្រាចារស្តូឌីន “វាពុំមែនជារឿងលេងសើចទេ!”។
ពានរង្វាន់សន្តិភាពជួយសង្គ្រោះពិភពលោកឲ្យចាកផុតពីសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ វាទាមទារឲ្យអាមេរិកចាប់ពីពេលឥឡូវត្រូវប្តូរគោលដៅចុងក្រោយរបស់ខ្លួន២ “រំសាយនុយក្លេអ៊ែរនៅឧបទ្វីបកូរ៉េ” “ទៅជាឯកភាពកូរ៉េទាំង២”។
តាមសាស្ត្រាចារ្យ Studin វិថីដែលអាចនាំមកពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពសម្រាប់លោកត្រាំត្រូវមានជំហាន២ ។
ដំបូងបង្អស់ លោកត្រាំ ត្រូវប្រកាសថា គោលដៅចុងក្រោយដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិនៅឧបទ្វីបកូរ៉េបច្ចុប្បន្នគឺ “ឯកភាព” ជំនួសឲ្យការ “រំសាយនុយក្លេអ៊ែរ”។ ជាប់ជាមួយសេចក្តីប្រកាសនេះតម្រូវឲ្យមានកម្មវិធីនាំផ្លូវជាក់លាក់ និងបន្ទាន់មួយ បង្ហាញច្បាស់ថា ការឯកភាពរវាងកូរ៉េទាំង ២ គឺចាប់ផ្តើមពីការមូលមតិរួមរវាងក្រុងព្យុងយ៉ាង និងសេអ៊ូល -រឿងដែលគេបានឃើញកើតឡើងនៅឆ្នាំនេះ។
ទី២ ត្រូវគប្បីមានសញ្ញាបង្ហាញសុឆន្ទៈមួយដើម្បីបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តកសាងជំនឿទៅវិញទៅមក ក៏ដូចជាសន្តានចិត្តគាំទ្រពេញទំហឹងដល់ដំណើរឯកភាពរវាងកូរ៉េទាំង២។ នោះចាំបាច់លោកត្រាំ ត្រូវបើកស្ថានទូតនៅក្រុងព្យុងយ៉ាង។ ជាបន្តបន្ទាប់ក្រោយៗមក ប្រទេសលោកខាងលិចដែលជិតដិតនឹងអាមេរិក គប្បីបើកស្ថានទូតនៅរដ្ឋធានីរបស់កូរ៉េខាងជើងដែរ។
គំនូរថ្លុកចុះផ្សាយលើកាសែត Japan Times របស់ជប៉ុន បង្ហាញឲ្យឃើញពីឥរិយាបថពិបាកស្មានរបស់លោកត្រាំ និងមេដឹកនាំ គីម ជុងអ៊ុន។
ប្រសិនបើប្រធានាធិបតីត្រាំ ប៉ិនប្រសប់នោះការឯកភាពកូរ៉េទាំង២ នឹងក្លាយជាដំណោះស្រាយជំនួសឲ្យសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ និងត្រូវបានចាត់ទុកជាកិច្ចព្រមព្រៀង”សតវត្សរ៍មួយ”។ ពេលនោះឧបទ្វីបកូរ៉េមួយដែលឯកភាពនឹងជំនួយឈានដល់គោលដៅរំសាយនុយក្លេអ៊ែរ។
នៅក្នុងបរិបទមួយទៀត លោក Rodrigo Duterte និងសម្តេចហ៊ុន សែន ក៏អាចទទួល “ណូបែលសន្តិភាព” ផងដែរ ៖
ប្រសិនបើលោកត្រាំ “មានលទ្ធភាព” ក្លាយជាម្ចាស់ពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពនៅថ្ងៃខាងមុខនោះ ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន Duterte និងនាយករដ្ឋមន្ត្រកម្ពុជា សម្តេច ហ៊ុន សែន ក៏ធ្លាប់ស្ថិតក្នុងបញ្ជីស្នើបេក្ខភាពនៃពានរង្វាន់សន្តិភាពខុងជឺ សម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៧។
ពានរង្វាន់សន្តិភាពខុងជឺ គឺជាពានរង្វាន់សន្តិភាពតាមបែបលោកខាងកើត ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅប្រ ទេសចិនកាលពីឆ្នាំ ២០១០ ដែលមានកម្មវត្ថុ “ជំរុញសន្តិភាពពិភពលោក ផ្តើមឡើងពីទស្សនៈលោកខាងកើត”។
ពានរង្វាន់នេះធ្លាប់ត្រូវបានប្រគល់ឲ្យប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន កាលពីឆ្នាំ ២០១១ មគ្គុទេសគុយបា Fidel Castro កាលពីឆ្នាំ ២០១៤៕ សូយន