ខេត្តព្រះសីហនុ៖ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងប្រជាពលរដ្ឋខេត្តព្រះសីហនុ ចោទថា បរិវេណដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ មានទីតាំងនៅភូមិគគីរ ឃុំបិតត្រាំង ស្រុកព្រៃនប់ ត្រូវឈ្មួញដី និងបុគ្គលខ្លះ មានតួនាទីជាមន្ត្រីមានអំណាច បានឃុបឃិតទន្ទ្រានកាប់ព្រៃ រានដីធ្វើកម្មសិទ្ធិឯកជនទាំងស្រុង ប៉ុន្តែបែរជារដ្ឋបាលខេត្តនេះ គ្មានវិធានការទប់ស្កាត់ទេ។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលខេត្តព្រះសីហនុ បានកត់សម្គាល់ថា គម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ មានទីតាំងនៅភូមិគគីរ ចុងឆ្នេរអូរត្រេះ ឬតំបន់ពយម៉ាចូវ ត្រូវប្រជាពលរដ្ឋ ឈ្មួញទិញលក់ដី ពិសេសមន្ត្រីមានអំណាច មានឋានៈជា ឯកឧត្តម ជំទាវ មន្ត្រីខ្លះពាក់ផ្កាយ ចាប់ពីផ្កាយ ១ រហូតដល់ផ្កាយ ៣ជាដើម ព្រមទាំងឈ្មួញមានទ្រព្យ មានងារជាឧកញ៉ាមួយចំនួន បានឃុបឃិតជួលមនុស្ស ឲ្យទៅកាប់រានដីព្រៃទាំងនោះធ្វើកម្មសិទ្ធិ និងបានរត់ការធ្វើប្លង់កម្មសិទ្ធិ ដោយបានអនុវត្តផ្ទុយ ឬផ្គើនទៅនឹងបទបញ្ជា របស់ សម្តេច ហ៊ុន សែន ដែលតម្រូវឲ្យមន្ត្រីក្រោមឱវាទ ត្រូវថែរក្សាការពារព្រៃឈើធម្មជាតិ នៅសេសល់ឲ្យបានគង់វង្ស។
ផ្តើមពីបញ្ហានេះ ទាំងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋខេត្តព្រះសីហនុ បានសំណូមពរដល់ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជួយមានវិធានការក្ដៅ និងរឹបអូសបរិវេណដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ដែលត្រូវជនមានមហិច្ឆិតាមួយចំនួនរំលោភធ្វើកមក្មសិទ្ធិ និងមានសង់ផ្ទះ ហ៊ុំព័ទ្ធរបងរឹងមាំ ពិសេសបានពុះច្រៀកជាឡូៗ លក់ដូរបន្តអនាធិបតេយ្យរាល់ថ្ងៃនេះ យកមកដាក់ជាសម្បតិរដ្ឋគ្រប់គ្រង និងអភិរក្សដាំកូនឈើដូចដើមវិញ។
ជាងនេះទៀត ក៏ត្រូវមានវិធានការក្តៅតាមផ្លូវច្បាប់ទៅលើអ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធ ឬនៅពីក្រោយសកម្មភាព ចូលទៅកាប់រានដីព្រៃធ្វើកមក្មសិទ្ធិ ជាពីសេសឈ្មួញដី ដែលចូលទិញលក់ដី គម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ដោយត្រូវកសាងសំណុំរឿង បញ្ជូនទៅកាន់តុលាការផ្តន្ទាទោស ឲ្យបានធ្ងន់ធ្ងរ ដើម្បីជាការព្រមាន។
បញ្ហានេះ លោកស្រី ជៀប សុធារី មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមអាដហុក (Adhoc) ប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ ក៏ទទូចស្នើសុំឲ្យ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជួយបញ្ចេញកណ្ដាប់ដៃដែករឹបអូសដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ដែលត្រូវគេកាប់រានយកដីធ្វើកម្មសិទ្ធិនៅចុងឆ្នេរអូរត្រេះ ឬតំបន់ពយម៉ាចូវ ជាប់មាត់សមុទ្រ យកមកដាំកូនឈើបម្រើដល់វិស័យទេសចរណ៍ឡើងវិញ។
អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមរូបនេះ អះអាងថា អ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធ ឬស្ថិតនៅពីក្រោយសកម្មភាពទន្ទ្រានរានយកដីធ្វើកម្មសិទ្ធិ នាបរិវេណគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ គឺភាគច្រើនជាមន្ត្រីមានតួនាទីខ្ពស់ក្នុងក្រសួង ឬស្ថាប័នប្រដាប់អាវុធទាំងថ្នាក់ជាតិ និងមានមន្ត្រីខ្លះ កំពុងបំរើការងារនៅតាមមន្ទីរស្ថាប័នជំនាញពាក់ព័ន្ធ នៃរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ ក៏មានឈ្មោះមានចំណែកក្បាលដី នាបរិវេណដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២នេះដែរ។
លោកស្រី សុធារី ក្នុងនាមសង្គមស៊ីវិល បានស្នើដល់ សម្តេច ហ៊ុន សែន ជួយស៊ើបអង្កេត ឈានដល់មានវិធានការក្តៅទៅលើឈ្មួញទិញលក់ដី និងឈានទៅដកហូតតួនាទី មន្ត្រីទាំងឡាយណា ដែលមានឈ្មោះឃុបឃិត ឬជាប់ពាក់ព័ន្ធសកម្មភាពទិញលក់ដី និងចូលទៅទន្ទ្រានកាន់កាប់បរិវេណដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ធ្វើកម្មសិទ្ធិ ដើម្បីឈានទៅបញ្ជូនសំណុំរឿងនេះ អ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធ ទៅកាន់តុលាការផ្តន្ទាទោស ឲ្យបានធ្ងន់ធ្ងរ។
មន្ត្រីសមាគមអាដហុក លោកស្រី ជៀប សុធារី ក៏បានស្នើដល់ លោក ជា សុផារ៉ា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគររូបនីយកម្ម និងសំណង់ លោក សាយ សំអាល់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន និងលោក វេង សាខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ជាពិសេស សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឲ្យជួយពិនិត្យឈានដល់និរាករណ៍ ឬរំលាយប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ដែលបុគ្គលមួយចំនួន ឃុបឃិតធ្វើប្លង់កម្មសិទ្ធិ និងកំពុងរត់ការធ្វើប្លង់កម្មសិទ្ធិ រំលោភកាន់កាប់ដីរដ្ឋ ឬដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ដោយខុសច្បាប់នៅតំបន់ពយម៉ាចូវ ដើម្បីដកហូតយកដីទន្ទ្រានកាន់កាប់ទាំងនោះ យកមកអភិរក្សដាំកូនឈើដូចដើមវិញ។
ត្រង់ចំណុចនេះ លោកស្រី ជៀប សុធារី បានសំណូមពរឲ្យសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជួយការពារបរិវេណដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ឲ្យនៅគង់វង្ស ព្រោះបច្ចុប្បន្ន បរិវេណដីគម្របព្រៃឈើបៃតងមានទីតាំងនៅតំបន់ពយម៉ាចូវ ត្រូវឈ្មួញទិញលក់ដី ឬជនអនាធិបតេយ្យ មានទាំងមន្ត្រីមានឋានៈខ្ពស់កំពុងបំរើការងារនៅក្នុងក្រសួងស្ថាប័នថ្នាក់ជាតិមួយចំនួន មានឈ្មោះមានចំណែកក្បាលដី និងចូលទៅទន្ទ្រានកាន់កាប់ និងពុះច្រៀកជាឡូៗ លក់ដូរបន្តយ៉ាងអនាធិបតេយ្យ រលាយហិនហោចគ្មានសល់។
អ្នកយកព័ត៌មាន CEN.COM.KH ប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ បានព្យាយាមទាក់ទង លោក ញ៉ឹក គឹមតុង ដែលជាឈ្មួញទទួលទិញលក់ដីម្នាក់ ស្ថិតក្នុងចំណោមឈ្មួញដី និងបុគ្គលមានចំណែកដីឡូ នៅក្នុងបរិវេណដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ហើយត្រូវគេទន្ទ្រានកាន់កាប់ មានទីតាំងនៅភូមិគគីរ ឃុំបិតត្រាំង ស្រុកព្រៃនប់ ដើម្បីបញ្ជាក់បន្ថែម អំពីតម្លៃហាងឆេងទិញលក់ដីឡូ នៅតំបន់តំបន់ពយម៉ាចូវ បានទេតាមទូរស័ព្ទ ព្រោះឈ្មួញដីរូបនេះ មិនលើកទទួលទូរស័ព្ទ។
បច្ចុប្បន្នឈ្មួញដី ដែលមន្ត្រីរាជការ និងអ្នករស់នៅខេត្តព្រះសីហនុ ស្គាល់ថាឈ្មោះ តុង ក៏កំពុងតែបន្តដើរទិញដី ពីអ្នកចូលទៅកាប់រាន និងបានបន្តពុះច្រៀកជាឡូៗ លក់ដូរបន្តយ៉ាងអនាធិបតេយ្យ ដោយគ្មានអាជ្ញាធរពីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធណាមួយ នៃរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ ចេញមុខទប់ស្កាត់នោះទេ។
ចំណុចនេះ លោកស្រី ជៀប សុធារី មន្ត្រីសមាគមអាដហុក មានមន្ទឹលថា បទល្មើសព្រៃឈើ ដែលគ្មានការបង្ក្រាប និងអាចធ្វើសកម្មភាពដោយរលូន ហើយគ្មានអាជ្ញាធរ ឬរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ ហាមឃាត់បែបនេះ ទំនងជាអាចមានជាប់ពាក់ព័ន្ធមន្ត្រីខ្លះកំពុងបម្រើការងារនៅតាមមន្ទីរ ឬស្ថាប័នជំនាញ ក្រោមឱវាទរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុក៏ថាបាន។ ពិសេសជាងនេះ ក៏ទំនងជាអាចមានមន្ត្រីមានឋានៈបុណ្យស័ក្តិខ្ពស់ ឬមានអំណាចមួយចំនួន កំពុងបំរើការងារនៅស្ថាប័នកំពូលៗថ្នាក់ជាតិ អាចមានឈ្មោះ មានចំណែកក្បាលដី នៅលើបរិវេណដីគម្របព្រៃឈើបៃតងឆ្នាំ២០០២នេះដែរ ទើប លោក យន្ត មីន អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ មិនហ៊ានចេញមុខទប់ស្កាត់បទល្មើសទាំងនេះឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព នាពេលកន្លងមក។
យ៉ាងនេះក្តី លោកស្រី សុធារី ក៏ស្នើដល់ លោក យន្ត មីន អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ ឲ្យលើកសំណើរ ឬស្នើសុំគោលការពី សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឲ្យលោកជួយបញ្ចេញកណ្តាប់ដៃដែក ឬជួយមានវិធានការតាមផ្លូវច្បាប់ បន្ត ដើម្បីឈានទៅដកហូតបរិវេណដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ដែលត្រូវជនខិលខូចទន្ទ្រានកាន់កាប់ធ្វើកម្មសិទ្ធិកន្លងមក ដើម្បីដកហូតដីរដ្ឋ ដែលទន្ទ្រានខុសច្បាប់ទាំងនោះ យកមកដាំកូនឈើ អភិវឌ្ឍបម្រើដល់វិស័យទេសចរណ៍នាថ្ងៃខាងមុខវិញ។
អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមរូបនេះ ព្រួយបារម្ភថា បើប្រមុខដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល មិនដកហូតយកដីគម្របព្រៃឈើបៃតង មានទីតាំងនៅចុងឆ្នេរអូរត្រេះ ឬតំបន់ពយម៉ាចូវ ដែលត្រូវគេរានកាន់កាប់អនាធិបតេយ្យ យកមករដ្ឋគ្រប់គ្រង និងដាំដើមឈើឡើងវិញទេ ទំនងជាជម្លោះដណ្តើមកាន់កាប់ដីធ្លីក្នុងតំបន់នេះ នឹងកើតមានកាន់តែច្រើន និងធ្ងន់ធ្ងរថែមទៀតនាថ្ងៃអនាគត ព្រោះកន្លងមកមានភាគីជម្លោះ ដែលមានខ្នងបង្អែកជាមន្ត្រីមានអំណាចមានឋានៈខ្ពស់ បានបង្កជម្លោះ ឈានទៅផ្ទុះអាវុធជាបន្តបន្ទាប់។
ទាក់ទិននេះ លោក យន្ត មីន អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ បានឲ្យអ្នកយកព័ត៌មាន CEN.COM.KH ប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ ដឹងតាមទូរស័ព្ទថា រដ្ឋបាលខេត្តនេះ នឹងឲ្យមន្ត្រីជំនាញចុះមូលស្ថិតិប្រជាពលរដ្ឋ ដែលសង់ផ្ទះ និងមានដីឡូហ៊ុំព័ទ្ធរបង នៅលើបរិវេណដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២នាថ្ងៃខាងមុខ។
ការងារនេះ លោក យន្ត មីន បញ្ជាក់ថា អាជ្ញាធរនឹងចាប់ផ្តើមអនុវត្ត បន្ទាប់ពី អាជ្ញាធរ បានចុះដោះស្រាយបញ្ហាជម្លៀសប្រជាពលរដ្ឋ ដែលទៅតាំងទីលំនៅខុសច្បាប់ នៅលើបរិវេណដីរដ្ឋហាមឃាត់ នៅតំបន់ រក្សាប្រភពទឹកស្អាតក្បាលឆាយ ឲ្យរួចរាល់ជាមុនសិន ទើបអាជ្ញាធរ នឹងចុះទៅអនុវត្តវិធានការផ្លូវច្បាប់ជាបន្តទៀត នៅបរិវេណដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ នៅតំបន់ពយម៉ាចូវ ឬចុងឆ្នេរអូរត្រេះជាបន្តទៀត នៅឆ្នាំ២០១៨ខាងមុខ។
លោក យន្ត មីន ព្រមានថា អ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធបទល្មើសកាប់រានបរិវេណដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ នឹងត្រូវផ្ដន្ទាទោសឲ្យបានធ្ងន់ធ្ងរ ព្រោះជាទង្វើខុសច្បាប់ ហើយលោកស្នើឲ្យអ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធ ត្រូវដកខ្លួនជាបន្ទាន់បើចង់សុខខ្លួន។
យ៉ាងនេះក្តី សារព្រមាន របស់ អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុរូបនេះ ហាក់គ្មានប្រសិទ្ធភាពទេ ផ្ទុយទៅវិញ បរិវេណដីព្រៃឈើធម្មជាតិ ដែលមានដើមដុះធំៗដូចម្រាមដៃ នៅក្នុងបរិវេណដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ត្រូវបានគេកាប់ទន្ទ្រាន និងសង់ផ្ទះធំតូចរាប់រយខ្នង ព្រមទាំងបានធ្វើរបងរឹងមាំហ៊ុំព័ទ្ធ ហើយបានពុះច្រៀកជាឡូៗ លក់ដូរបន្តយ៉ាងអនាធិបតេយ្យ និងគ្មានសមត្ថកិច្ចពីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធណាមួយចេញមុខទប់ស្កាត់ទេ គិតមកត្រឹមថ្ងៃពុធ ទី២៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧។
មន្ត្រីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល រិះគន់ថា រដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ គ្មានលទ្ធភាពការពារបរិវេណដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ដែលសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានដាក់ឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំគ្រប់ជំនាន់ នៃរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ ការពារប៉ុន្មានអាណត្តិមកនេះ ត្រូវថែរក្សាការពារឲ្យគង់វង្ស ប៉ុន្តែបែរជានៅក្នុងអាណតិ្ត ដែល លោក យន្ត មីន មកដឹកនាំជាអភិបាលខេត្ត បរិវេណគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ បែរជាត្រូវបំផ្លាញទាំងស្រុងរលាយហិនហោចអស់ទៅវិញ។
ត្រង់ចំណុចនេះ អ្នកឃ្លាំមើលសង្គម ថ្លែងថា បទល្មើសនេះ ប្រសិនបើរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ ចង់មានឆន្ទៈចង់ទប់ស្កាត់ ឬរក្សាការពារដីបរិវេណគម្រប់ព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ឲ្យគង់វង្សពិតមែននោះ គឺមិនពិបាករកមុខជនខិលខូច ឬឈ្មួញចូលទៅទិញដី ឬអ្នកចូលកាប់រានដីគម្របព្រៃឈើទាំងនោះទេ ព្រោះជនទាំងនោះ គឺអាជ្ញាធរខេត្តបានស្គាល់មុខ និងឈ្មោះទាំងអស់ ហើយភាគច្រើនកំពុងរស់នៅខេត្តព្រះសីហនុថែមទៀតផង។ ក្នុងនោះ ក៏មានបុគ្គលជាមន្ត្រីកំពុងបំរើការងារនៅតាមមន្ទីរស្ថាប័នជំនាញ និងកំពុងបំរើការងារនៅសាលាខេត្តព្រះសីហនុ មួយចំនួន ក៏មានជាប់ពាក់ព័ន្ធការឃុបឃិត កាប់បំផ្លាញគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ដើម្បីរានយកដីធ្វើកម្មសិទ្ធិនេះដែរ ដោយពួកគេម្នាក់ៗ មានចំណែកក្បាលដីជាច្រើនឡូ ឬច្រើនហិចតារ នៅតំបន់ពយម៉ាចូវស្ទើរគ្រប់ៗគ្នា ទើបគ្មានការបង្ក្រាប។
បញ្ហានេះ មន្ត្រីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល បានអះអាងថា បច្ចុប្បន្ន បរិវេណដីគម្របព្រៃឈើបៃតងទាំងនោះ ត្រូវជនខិលខូចឃុបឃិតគ្នាកាប់បំផ្លាញរានដីធ្វើកម្មសិទ្ធិទាំងស្រុង ហើយរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ នៅតែគ្មានវិធានការទប់ស្កាត់ដដែល ទោះបីបទល្មើស និងភស្តុតាងជាក់ស្តែង កំពុងកើតមាននៅលើបរិវេណដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ដែលរដ្ឋបានហាមឃាត់បែបណាក្តី។
ទាក់ទិនបញ្ហានេះ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានប្រកាសនៅចំពោះមុខមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលក្រោមឱវាទឲ្យ ក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនឹងធនធានធម្មជាតិចំនួន៦ ឲ្យជួយប្រជុំពិភាក្សាជាមួយអង្គការសង្គមស៊ីវិល ជារៀងរាល់ ៣ខែម្ដង ដើម្បីរកវិធីសាស្ត្រការពារ និងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ។
សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍ថា ការចូលរួមពីក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងដៃគូពាក់ព័ន្ធនានា ថាជារឿងចាំបាច់ក្នុងការស្រោចស្រង់ធនធានធម្មជាតិឡើងវិញ បន្ទាប់ពីយន្តការទប់ស្កាត់ របស់រដ្ឋហាក់នៅមិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាពពេញលេញ ប្រៀបដូចជាអង្គុយបក់ផ្សែងដែលមិនបានពន្លត់ភ្លើង។
សម្តេច ហ៊ុន សែន សង្កត់ធ្ងន់ថា ក្រសួងចំនួន ៦ រួមមានក្រសួងបរិស្ថាន ក្រសួងកសិកម្ម ក្រសួងរៀបចំដែនដី ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល ក្រសួងឧស្សាហកម្ម និងក្រសួងធនធានទឹក ត្រូវចូលរួមពិភាក្សា និងទទួលយកអនុសាសន៍នានាពីក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាធនធានធម្មជាតិឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។
ត្រង់ចំណុចនេះ មន្ត្រីសមាគមអាដហុក ខេត្តព្រះសីហនុ លោកស្រី ជៀប សុធារី ក៏ប្រកាសគាំទ្រប្រមុខដឹកនាំលើបញ្ហារួមគ្នាថែរក្សាការពារធនធានធម្មជាតិ មានព្រៃឈើជាដើម ជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលដែរ។
ទន្ទឹមគ្នានេះ លោកស្រី ក៏ស្នើដល់ប្រមុខដឹកនាំ ជួយសង្គ្រោះដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ដែលត្រូវឈ្មួញមានងារជាឧកញ៉ា ពិសេសមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់កំពុងបម្រើការងារនៅក្នុងស្ថាប័នស៊ីវិលថ្នាក់ជាតិ និងបុគ្គលជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ខ្លះ កំពុងបម្រើការងារក្នុងស្ថាប័នក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងការពារជាតិជាដើម មានឈ្មោះជាប់ពាក់ព័ន្ធសកម្មភាពទន្ទ្រានកាន់កាប់ដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២នេះ ដើម្បីរក្សាព្រៃឈើ ដែលនៅសេសសល់ឲ្យបានគង់វង្ស។
ជាងនេះទៀត ឈ្មួញមានងារជាឧកញ៉ា និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលមួយចំនួន អាចឃុបឃិតធ្វើប្លង់កម្មសិទ្ធិនៅលើដីគម្របព្រៃឈើ ឆ្នាំ២០០២ ចេញពីមន្ត្រីស្ថាប័នជំនាញខេត្តព្រះសីហនុ បានដោយរលូនថែមទៀត។
ទាក់ទិនបញ្ហានេះ កន្លងមក សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឲ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានត្រូវសហការជាមួយប្រជាសហគមន៍ ព្រះសង្ឃ និងអ្នកការពារធនធានធម្មជាតិនានា ដោយមិនត្រូវរារាំងសកម្មភាពណាដែលរួមចំណែកការពារធនធានធម្មជាតិកម្ពុជានោះទេ។
សម្តេចតេជោ សង្កត់ធ្ងន់ថា រាល់សកម្មភាពនាំឲ្យរីកចម្រើនដល់ជាតិ គួរតែទទួលបានការលើកទឹកចិត្ត ហើយចាត់ទុកថា សកម្មភាពរារាំងយុទ្ធនាការការពារធនធានធម្មជាតិដោយសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធផ្នែកណាមួយបានធ្វើឲ្យខាតប្រយោជន៍ជាតិ ប៉ុន្តែបានចំណេញដល់ឈ្មួញខិលខូច។
យ៉ាងនេះក្តី អ្នកឃ្លាំមើលសង្គម បានកត់សម្គាល់ថា មន្ត្រីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ មិនបានអនុវត្តឲ្យបានរលូនស្របតាមបទបញ្ជា ឬការណែនាំ របស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នោះទេ ហើយធនធានធម្មជាតិ នៅតាមមូលដ្ឋានមួយចំនួន មានខេត្តព្រះសីហនុ ជាដើម ត្រូវគេទន្ទ្រានកាន់កាប់ធ្វើកម្មសិទ្ធិឯកជនបានបន្តកើតមានដដែលគិតមកដល់ពេលនេះ។
ឆ្លើយតបបទបញ្ជាប្រមុខដឹកនាំ កន្លងមក លោក យន្ត មីន អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ មានប្រសាសន៍ថា នឹងខិតខំអនុវត្តតាមការណែនាំនេះឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីឈានដល់រួមគ្នាការពារធនធានធម្មជាតិ ពិសេសព្រៃឈើនៅសេសសល់នាខេត្តទេសចរណ៍មួយនេះឲ្យបានគង់វង្ស។
ត្រង់ចំណុចនេះ លោក យន្ត មីន ហាក់សុញគំនិត ឬមានការរារែកឆ្លើយនឹងសំណួរអ្នកយកព័ត៌មាន CEN.COM.KH ប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ ដែលសួរថា តើរដ្ឋបាលខេត្ត នឹងមានវិធានការក្ដៅទប់ស្កាត់បទល្មើសកាប់រានដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ដែលត្រូវពលរដ្ឋឈ្មួញមានទ្រព្យ និងបុគ្គលជាមន្ត្រីមានអំណាចថ្នាក់ជាតិ និងអ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធ បែបណានាថ្ងៃអនាគត ដើម្បីរក្សាព្រៃឈើនេះឲ្យគង់វង្សនោះ គឺគ្មានចម្លើយច្បាស់ ដែលអាចជឿទុកចិត្តបាននោះទេ។
ទោះយ៉ាងណា លោក យន្ត មីន ទទួលស្គាល់ថា ពិតជាមានសកម្មភាពកាប់រានដីគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ នៅចុងឆ្នេរអូរត្រេះ ឬតំបន់ពយម៉ាចូវ ស្ថិតក្នុងភូមិគគីរ ឃុំបិតត្រាំង អនាធិបតេយ្យពិតមែន។ យ៉ាងនេះក្តី លោកថា រដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ ក៏កំពុងរង់ចាំបទបញ្ជាពីថ្នាក់ជាតិក្នុងការទប់ស្កាត់បទល្មើសកាប់រានដីព្រៃគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ដើម្បីឈានដល់រឹបអូសមកឲ្យរដ្ឋគ្រប់គ្រងឡើងវិញ៕ ដែន សីមា
