សៀមរាប៖ កិច្ចប្រជុំលើកទី១៥ រដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថានអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធឆ្នាំ ២០១៩ ដែលព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំ នឹងបើកជាផ្លូវការនៅព្រឹកថ្ងៃទី៨ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៩ នេះក្រោមអធិបតី ភាពលោកអគ្គបណ្ឌិតសភាចារ្យ អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ តំណាងដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រ កម្ពុជានិងដោយមានការចូលរួមពី លោក សាយ សំអាល់ រដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថាន និងគណៈប្រតិភូរដ្ឋមន្រ្តីបរិស្ថានអាស៊ាន និងមន្ត្រីស្ថាប័ន ពាក់ព័ន្ធនានា សរុប ប្រមាណ ៤០០នាក់។
លោក សាយ សំអាល់ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងបរិស្ថាននៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានសំដែងនូវការចាប់អារម្មណ៍លើសារសំខាន់នៃព្រឹត្តិការណ៍នៅថ្ងៃនេះ ដែលបង្ហាញពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នា ប្រទេសសមាជិកអាស៊ានទាំងមូល ដើម្បីគ្រប់គ្រងបរិស្ថាន និងការអភិវឌ្ឍដោយចីរភាព។ លោក សាយ សំអាល់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថានកម្ពុជា និងជាប្រធានកិច្ចប្រជុំលើកទី១៥ របស់រដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថានអាស៊ាន មាន ប្រសាសន៍ថា កិច្ចប្រជុំនេះ នឹងបន្តពិភាក្សាផ្លាស់ប្តូរយោបល់ និងពិនិត្យឡើងវិញ នូវកិច្ច សហប្រតិបត្តិការ ក្នុងតំបន់ លើបញ្ហាបរិស្ថានមួយចំនួន ជាពិសេសវិធានការទាក់ទង នឹងនិរន្តរភាព បរិស្ថាន ក្រោមសហគមន៍ផែនការវប្បធម៌អាស៊ាន ដើម្បីឈានទៅសម្រេចបាន នូវគោលបំណង នៃការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីសារសំខាន់ នៃសេវាកម្មជីវៈចម្រុះ និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និងគុណ តម្លៃរបស់វា ការលើកកម្ពស់ការចូលរួមជាសាធារណៈ ការវិនិយោគសាធារណៈ និងឯកជន ក្នុងការគ្រប់គ្រង និងអភិរក្សជីវៈចម្រុះ ដើម្បីធានាថាគោលនយោបាយនិងយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងតំបន់ ត្រូវបានគាំទ្រដោយសកម្មភាពជាមូលដ្ឋាន ដោយយុវជន និងប្រជាជនទាំងអស់។
ក្នុងឱកាសនេះ លោក អគ្គបណ្ឌិតសភាចារ្យ អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន បានថ្លែងថា កិច្ចប្រជុំលើកទី១៥ រដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថាន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធនេះកំពុងបានប្រព្រឹត្តទៅ ក្នុងខណៈ ដែលយើងអាចនិយាយបាន ថាបញ្ហាបរិស្ថាន ជាប្រធានបទស្នូលមួយនៃរបៀបវារៈសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចតំបន់។ ក្នុងបរិបទបច្ចុប្បន្ននេះ ការជំរុញទៅ មុខនិងការប្រកាន់ខ្ជាប់ទៅ នឹងក្របខ័ណ្ឌតំបន់និយមនិងពហុភាគីនិយម គឺជាគោលការណ៍ដ៏សំខាន់សម្រាប់ ជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមដែលកំពុងកើនមានឡើងក្នុងគ្រប់វិស័យ ជាពិសេសក្នុង ការដោះស្រាយបញ្ហាដែលកើតចេញពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងបញ្ហាពាក់ព័ន្ធ។ ដូច្នេះ កិច្ចប្រជុំថ្ងៃនេះ គឺមានសារសំខាន់ណាស់ ហើយក៏ជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រមួយសម្រាប់អាស៊ាន និងដៃគូក្នុងការពិនិត្យ វឌ្ឍនភាព ក៏ដូចជាដាក់ចេញ នូវទិសដៅយុទ្ធសាស្ត្រ ដើម្បីឈានទៅ សម្រេចបាននូវ ការអភិវឌ្ឍ ប្រកបដោយនិរន្តរភាពបរិស្ថាន សម្រាប់តំបន់របស់យើង និងពិភពលោក។
លោកបានបន្តទៀតថា ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ គ្រោះមហន្តរាយដែលបាន កើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់ជុំវិញពិភពលោក បណ្តាលមកពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងការរិចរិល នៃបរិស្ថាន គឺកាន់តែមានប្រពលភាពកាន់តែញឹកញាប់ និងកាន់តែមានភាពស្មុគស្មាញជាងមុន។ ជារួម ផលប៉ះ ពាល់ទាំងនោះ គឺកាន់តែ មានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ លើសពីអ្វីដែលពិភពលោក យើងធ្លាប់បាន ជួបប្រទះ កន្លងមក។ ជាការពិតណាស់ ក្នុងរយៈពេលវែង ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងបញ្ហាបរិស្ថាន នឹងបង្កផលវិបាក ព្រមទាំងជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមាន ធ្ងន់ធ្ងរទៅលើសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងសន្តិសុខក្នុង តំបន់ និងពិភពលោក។ ផ្អែកលើរបាយការណ៍របស់ UNESCAP ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ការខាតបង់សេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់ អាស៊ីនិងអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលបណ្តាលមកពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ គឺមានទំហំ ៦៧៥ ប៊ីលានដុល្លារ អាមេរិក ឬប្រមាណ ២,៤% នៃ ផ.ស.ស ក្នុងតំបន់។
លោកបានបន្ថែមថា បញ្ហាការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងបរិស្ថាន គឺជាបាតុភូតមួយ មានចរិត លក្ខណៈជាអន្តរវិស័យ ដែលត្រូវ ដោះស្រាយក្នុងរបៀបរួមមួយ ប្រកបដោយភាពប្រទាក់ក្រឡាគ្នា គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងថ្លឹងថ្លែង គ្រប់ទិដ្ឋភាព ពោលគឺការធ្វើ សមាហរណកម្មការអភិវឌ្ឍ ដោយគិតគូរពីសង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងបរិស្ថាន អាស៊ានចាំបាច់ត្រូវពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងជំរុញភាពជាដៃគូ ដើម្បីធានា ចីរភាពលើគ្រប់ទិដ្ឋភាពទាំងអស់សម្រាប់អាស៊ាន ខណៈដែលតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងតំបន់ ផ្សេងៗ ទៀតលើពិភពលោកកំពុងទទួលនូវការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងឆាប់រហ័ស។
ទន្ទឹមនេះ យើងត្រូវពង្រឹងភាពជា ដៃគូជា មួយភាគីខាងក្រៅ និងទាញប្រយោជន៍ឱ្យបានច្រើនជាអតិបរមា ពីភាពជាដៃគូទាំងនេះ ដើម្បីគាំ ទ្រដល់ការសម្រេចគោលដៅរបស់តំបន់យើង។ ក្នុងន័យនេះ ខ្ញុំពិតជាសប្បាយរីករាយដែលបានឃើញ យើងបន្តឱ្យមានការចូលរួមជាមួយដៃគូផ្សេងទៀត ក្រៅពីអាស៊ាន និងជាពិសេសដៃគូសន្ទនារបស់យើង ដែលរួមមានប្រទេសចិន ជប៉ុន និងសាធារណៈរដ្ឋកូរ៉េ។ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏បានអំពាវនាវ និងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់យើងជាបន្ទាន់ ក្នុងការ ដោះស្រាយ លើលំហូរកាកសំណល់ឆ្លងដែនខុសច្បាប់ ដែលបានប៉ះពាល់ដល់ប្រទេសជាច្រើន នៅអាស៊ាន ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែថ្មីៗនេះ ជាពិសេសកាកសំណល់ផ្លាស្ទិក។ នេះជាការគំរាម គំហែងលើ ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី សុខភាព សុខុមាលភាពរបស់ប្រជាជនយើង ក៏ដូចជាភាពទាក់ទាញ ទេសចរណ៍របស់ប្រទេសយើង។ យើងត្រូវរៀបចំឱ្យមានការចែករំលែកព័ត៌មាន ពង្រឹងកិច្ច សហប្រតិបត្តិការក្នុងចំណោមស្ថាប័នអនុវត្តន៍ផ្ទាល់ និងភាពជាដៃគូជាមួយប្រទេសដែលជា ប្រភពដើមនៃកាកសំណល់ ដើម្បីបញ្ឈប់លំហូរ ខុសច្បាប់នេះ ចេញពីប្រទេសដើម។
លោកក៏បានជំរុញឱ្យក្រុមការងារអាស៊ានទទួលបន្ទុកគីមី និងសំណល់ ផ្តល់អាទិភាពក្នុងការ ដោះស្រាយ បញ្ហានេះ និងផ្តល់នូវវិធានការជាក់លាក់មួយចំនួនក្នុងរយៈពេលខ្លីខាងមុខ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងបញ្ហារួមនេះ ប្រកបដោយស្មារតីសហការ និងសហប្រតិបត្តិការ៕ដោយ៖កូឡាប
