ការតស៊ូ របស់ប្រជាជន ៖ ការរស់ឡើងវិញ របស់កម្ពុជា

ភ្នំពេញ ៖ កំណត់ការិយាល័យនិពន្ធ : ថ្ងៃ២៥ ឧសភា២០២១ នេះ ជាទិវាដ៏មហនក្ខត្តឫក្សខួបកំណើតសម្តេចអគ្គមហាពញាចក្រី ហេង សំរិន ប្រធានកិត្តិយសCPP ប្រធានរដ្ឋសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានៅក្នុងឱកាសដ៏នក្ខត្តឫក្សថ្លៃថ្លា នៃពិធីបុណ្យចម្រើនជន្មាយុ គម្រប់៨៧ ឈានចូល៨៨ ឆ្នាំ ដើម្បីចូលរួមអបអរសាទរទិវានេះ CEN សូមនាំមកថ្វាយ ប្រគេន គោរពជូន និងជូនដល់អ្នកអាន អ្នកទស្សនាជិតឆ្ងាយនូវអត្ថបទរបស់លោក ណាយ៉ាន់ ច័ន្ទដា អ្នកកាសែតអាមេរិកាំងដ៏ល្បាញល្បីកំរិតពិភពលោកដែលលោកសរសេរសង្ខេបឡើងវិញពីខ្លឹមសារសំខាន់ៗ ពីសៀវភៅ ក្រោមចំណងជើងថា “ការតស៊ូ របស់ប្រជាជន ៖ ការរស់ឡើងវិញ របស់កម្ពុជា” បោះពុម្ពផ្សាយជាភាសាខ្មែរនិងអង់គ្លេស លោកណាយ៉ាន់ ច័ន្ទដាក៏ជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅដ៏ល្បីៗ ជាច្រើនចំណងជើងក្នុងនោះ រួមមានទាំងសៀវភៅ Brother Enemy ឫ បងប្អូនប្រុសជាសត្រូវនឹងគ្នា ពណ៌នាពីមូលហេតុនិងធាតុពិត នៃសង្គ្រាមហែកហួរគ្នា រវាងខ្មែរនិងខ្មែរបងប្អូនឯង ដ៏សោកនាដកម្ម ខ្លោចផ្សារ នាអតីតកាលក្នុងរបបប៉ុលពត សូមយាង និមន្ត និង អញ្ជើញ អានដូចតទៅ…

នៅឆ្នាំ ១៩៨០ ខ្ញុំបានទៅទីរួមខេត្តតាកែវដែលទ្រុឌទ្រោម ជិតភ្នំពេញ។ បេសកកម្មរបស់ខ្ញុំ គឺដើម្បីរៀនអំពី តាម៉ុក ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាអ្នកសម្លាប់ ដែលឈ្មោះរបស់គាត់បានបង្កការភ័យខ្លាចដល់ប្រជាជនក្នុងតំបន់។ ខ្ញុំបានដើរឆ្លងកាត់ស្ពានតូចចង្អៀតឆ្ពោះទៅកាន់កណ្តាលបឹងតូចមួយ ដែលជាកន្លែងមានអគារឥដ្ឋបីជាន់ ដែលធ្លាប់បានប្រើការជាទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់គាត់ ក្នុងអំឡុងសម័យឆ្នាំ ប៉ុល ពត។ ខ្ញុំបានឃើញបុរសវ័យកណ្តាលម្នាក់កំពុងអង្គុយនៅក្រោមដើមដូងមួយ។ ខ្ញុំបានសួរគាត់ថាតើគាត់បានឃើញតាម៉ុកទេ? គាត់បានឆ្លើយតបថា“ តើអ្នកចង់និយាយពី អាម៉ុក មែនទេ?” គាត់បាននិយាយទៀតថា“ អាម៉ុក ដែលគួរអោយស្អប់ខ្ពើម មិនមែនតាម៉ុកទេ។ “គាត់ជាបិសាច។ គាត់បានសម្លាប់មនុស្សដូចស្រមោច។ គាត់បានឈ្លីជើងដ៏ក្រិនរបស់គាត់នៅលើដី ដើម្បីបញ្ជាក់អំពីន័យរបស់គាត់។

តាម៉ុក, មេបញ្ជាការភូមិភាគនិរតី, លេចមុខតែពីរបីដងប៉ុណ្ណោះ នៅក្នុងជីវប្រវត្តិរបស់លោក ហេង សំរិន ប៉ុន្តែឃាតករដែលលេចមុខជាពេជ្ឈឃាដដ៏សំខាន់របស់ប៉ុល ពត ធ្លាប់មានរឿងរ៉ាវជាមួយលោក សំរិន។ នៅក្នុងជីវប្រវត្តិរបស់គាត់ ដែលជាឥស្សរជនដំបូងនៃឥស្សរជនសំខាន់ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាសម័យទំនើប លោក សំរិន បានបង្ហាញថាបញ្ហាជាមួយ ម៉ុក មានតាំងពីយូរមកហើយ។ វាតែងតែមានការសង្ស័យអំពីប្រទេសវៀតណាម ឬអ្នកដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយវា។ ប្រហែលជាការសង្ស័យអំពីកម្មាភិបាលភូមិភាគបូព៌ាដែលទាក់ទងជាមួយជនជាតិវៀតណាមនោះ ពន្យល់ពីមូលហេតុដែលបុរសពីរក្រុមមកពីកងពលរបស់លោក សំរិន បានបញ្ជូនទៅប្រមូលថ្នាំរុក្ខជាតិពីលើភ្នំដែលគ្រប់គ្រងដោយ ម៉ុក បានបាត់ខ្លួននៅឆ្នាំ ១៩៧៣ តាំងពីយូរមុនពេលមានជម្លោះរវាងជនជាតិវៀតណាម និងជនជាតិខ្មែរដែលវិលត្រឡប់មកពីប្រទេសវៀតណាមផ្ទុះឡើងជាចំហ។ តាមរយៈការនិយាយជាមួយប្រវត្ដិវិទូ Ben Kiernan ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩១, លោកសំរិន កាន់តែសង្កត់អត្ថន័យ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ចាប់ពីឆ្នាំ 1974 យើងបានតស៊ូនឹងប៉ុល ពតចំពោះបញ្ហាអំពីវៀតណាម” ។

លោក សំរិន បានសាកសួរអំពីបុរសដែលបាត់ខ្លួន ហើយលោក ម៉ុក បាននិយាយថា លោកមិនបានដឹងអ្វីទាំងអស់ ប៉ុន្តែលោកបានបន្ថែមទៀតថា លោកបានចាប់ខ្លួនតែសត្រូវប៉ុណ្ណោះ។ «យើងមិនដែលបានឃើញទាហានរបស់យើងម្តងទៀតទេ»។ លោក សំរិន បានលើកនៅក្នុងរបៀបធម្មតាបែបខ្លីៗរបស់គាត់។ មិនយូរប៉ុន្មាន, ទ័ពថ្មើរជើងខ្មែរក្រហមនៃតំបន់ទាំងពីរ បានប្រយុទ្ធក្នុងសង្គ្រាមដោយកាំភ្លើងត្បាល់ ដែលបានផ្តល់សញ្ញាជាលើកដំបូងការតស៊ូបង្ហូរឈាមនេះ ដែលនឹងធ្វើឱ្យប្រទេសនេះបែកបាក់គ្នា។ ជីវប្រវត្តិសង្ខេបរបស់លោក សំរិន ផ្តល់នូវព័ត៌មានសំខាន់ៗជាច្រើន ប៉ុន្តែការផ្តោតខ្លីៗ និងតូចចង្អៀតរបស់វានឹងធ្វើឱ្យអ្នកជំនាញខកចិត្តក្នុងការប្រមូលផ្តុំនូវប្រវត្តិសាស្រ្តឈឺចាប់របស់ប្រទេសនេះ។
កើតនៅខេត្ត ដែលបច្ចុប្បន្ននេះ ហៅថា ខេត្តត្បូងឃ្មុំ គឺលោក ហេង សំរិន ដូចជាឥស្សរជននយោបាយបច្ចុប្បន្នរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ធ្លាប់ជាក្មេងកសិករក្រីក្រម្នាក់ ដែលបានទទួលការអប់រំនៅក្នុងវត្ត។ ប៉ុន្តែមិនដូចមនុស្សជាច្រើននោះទេ នៅពេលគាត់មានអាយុម្ភៃឆ្នាំ គាត់បានចូលរួមជាមួយគណបក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍ខ្មែរ។ គាត់បានឡើងតំណែងយ៉ាងឆាប់រហ័សពីអ្នកនាំសារ រហូតដល់ប្រធានកងពល ហើយនៅទីបំផុតក្លាយជាប្រធានរដ្ឋសភានៃប្រទេស។ ច្រើនជាងមួយភាគបីនៃសៀវភៅនេះ ត្រូវបានផ្តោតទៅលើកំណត់ហេតុលម្អិតនៃការប្រយុទ្ធជាច្រើនប្រឆាំងនឹងជនរាជានិយម និងក្រោយមក រដ្ឋាភិបាល លន់ នល់។ សំដីរាយរងដែលនិយាយមិនច្បាស់ ជារឿយៗមិនមានបង្កប់នូវអារម្មណ៍នោះទេ សូម្បីតែពេលគាត់ពិពណ៌នាអំពីការតស៊ូក្នុងជីវិតនិងការស្លាប់។ ផ្នែកដែលលើកច្រើនជាងគេបំផុត គឺផ្តោតលើព្រឹត្តិការណ៍
សំខាន់ៗនៃជីវិតរបស់គាត់៖ ការរត់គេចពីការស្លាប់ជាក់លាក់ពីការហ៊ុមព័ទ្ធរបស់កងទ័ពខ្មែរក្រហម
ការបណ្តែតនៅក្នុងទន្លេជាមួយនឹងដើមចេក ហើយការរត់គេចខ្លួនទៅប្រទេសវៀតណាមដោយបន្សល់ទុកគ្រួសាររបស់គាត់នៅពីក្រោយ។

លោក សំរិន ផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិត និងកែសម្រួលការរៀបរាប់រឿងដែលទទួលយកខ្លះៗ។ កំណត់ហេតុរបស់គាត់អំពីការលុកលុយរបស់វៀតណាមចូលមកប្រទេសកម្ពុជានៅចុងឆ្នាំ ១៩៧៧ ដើម្បីដោះលែងកងពលរបស់គាត់ដែលកំពុងត្រូវបានវាយប្រហារដោយកងទ័ពភូមិភាគខាងជើង ដែលស្មោះត្រង់នឹង ប៉ុល ពត បានលុបបំបាត់ការភាន់ច្រឡំអំពីអន្តរាគមន៍ដែលមិនបានប្រកាសឱ្យដឹងមុន។ គាត់បានផ្តល់ព័ត៌មានថ្មីៗស្តីពីតួនាទីជាប្រធានជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៃភូមិភាគបូព៌ា គឺ លោក សោ ភឹម និងទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធរបស់ពួកគេ។ ការបង្ហាញរបស់គាត់ពីភឹម គឺជាកំណត់ហេតុដំបូងនៃមេដឹកនាំអាថ៌កំបាំងដោយសមមិត្តដែលជិតស្និទ្ធ។ លោក សំរិន និយាយថា ភឹម ជឿរហូតដល់ពេលចុងក្រោយថា ប៉ុល ពត មេដឹកនាំខ្មែរក្រហម នឹងមិនបញ្ជាឱ្យគេសម្លាប់គាត់នោះទេ។ គាត់បានប្រាប់លោក សំរិនថា “ប៉ុល ពត នឹងមិនធ្វើរឿងបែបនេះទេ”។ លោក ភឹម មិនបានដឹងថានៅក្នុងការប្រជុំសម្ងាត់រវាង ប៉ុល ពត អនុប្រធានរបស់គាត់គឺលោក នួន ជា និងរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ លោក សុន សេន បានបញ្ជាអោយប្រហារជីវិតរបស់គាត់។ លោក ភឹម បានសរសេរទាំងខូចចិត្តទៅ លោក សំរិន ដោយប៊ិកទឹកខ្មៅ និងក្រហមថា“ បើយើងស្លាប់ យើងនឹងស្លាប់ដោយសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ យើងមិនត្រូវអង្គុយហើយរង់ចាំឱ្យគេសម្លាប់នោះទេ”។ ផ្ទុយពីកំណត់ហេតុមុនដែលថាភឹមបានធ្វើអត្តឃាតខ្លួនឯង លោក សំរិន បានសរសេរថាគាត់ត្រូវបានគេសម្លាប់ រួមជាមួយប្រពន្ធ និងកូនៗរបស់គាត់នៅក្នុងការប៉ះទង្គិចប្រដាប់អាវុធជាមួយកងកម្លាំងរបស់ប៉ុល ពត។ មុននេះ លោក Kiernan បានសរសេរដោយមិនបានបញ្ជាក់ពីប្រភពរបស់គាត់ថា នៅថ្ងៃទី 3 ខែមិថុនា ឆ្នាំ 1978 លោក ភឹម បានរងរបួស ហើយត្រូវបានព័ទ្ធជុំវិញ “បានទាញកាំភ្លើងខ្លី ហើយបាញ់ខ្លួនឯងចំដើមទ្រូង” ។ ការពិតនៃទីបញ្ចប់របស់ លោកភឹម មានមនុស្សជាច្រើន មិនបានដឹងនោះទេ ប៉ុន្តែការប្រជុំវិលជុំរបស់ លោក សំរិនដែលត្រូវបានហៅដោយមេខ្មែរក្រហមផ្សេងៗគ្នា ដើម្បីសម្លាប់អ្នកដែលបានអញ្ជើញរបស់ក្រុមប្រឆាំង គឺជាសក្ខីភាពមួយចំពោះភាពឆ្កួតលីលា និងតណ្ហាឈាម នៅថ្ងៃចុងក្រោយនៃការគ្រប់គ្រងរបស់ប៉ុល ពត។

ក្នុងអំឡុងពេលនៃការសួរចម្លើយជាមួយយោធាវៀតណាម បន្ទាប់ពីបានឆ្លងកាត់ព្រំដែនអ្នកនិពន្ធបានជួបអ្នកបកប្រែភាសាវៀតណាមដែលគាត់ធ្លាប់ជួបពីមុន។ អ្នកបកប្រែស្រែកពីចម្ងាយប្រមាណសាមសិបម៉ែត្រថា “នោះគឺលោក សំរិន!” ហើយបានឱបគាត់។ បន្ទាប់មកគាត់បានជួបជាមួយវរសេនីយ៍ឯក បា ហា(Ba Ha) ដែលបានអមដំណើរគាត់ទៅទីក្រុងហូជីមិញតាមយន្ដហោះ ដែលជាយន្តហោះលើកដំបូងរបស់គាត់។ លោក សំរិន ស្រក់ទឹកភ្នែកពេលគាត់ឱបមិត្តភក្តិចាស់ជនជាតិខ្មែររបស់គាត់ ដែលកំពុងរង់ចាំនៅព្រលានយន្តហោះ។ ចេញពីឡានតូចដ៏ស្រស់ស្អាតមួយទៅបន្ទប់កម្រាលព្រំពណ៌ក្រហម ដែលមានទូព្យួរខោអាវ និងកញ្ចក់ គាត់ភា្លមៗបានស្លៀកសម្លៀកបំពាក់ថ្មីៗដែលទើបនឹងកាត់រួច។ គាត់បានជួបមេដឹកនាំវៀតណាម រួមទាំងឧត្តមសេនីយ៍ Le Duc Anh និងសមាជិកការិយាល័យនយោបាយលោក Le Duc Tho ។ លោក សំរិន ត្រូវបានគេជ្រើសរើសឱ្យធ្វើជាប្រធាននៃរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ដែលជាការតែងតាំងមួយដែលគាត់បានប្រកាសតាមវិទ្យុនៅថ្ងៃទី ២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៧៨។ មេបញ្ជាការទ័ពព្រៃ ដ៏ខ្មាសអៀនពីភូមិភាគបូព៌ាបានផ្ទុះឡើងនៅលើពិភពលោក ហើយនឹងក្លាយជាមេដឹកនាំម្នាក់ក្នុងចំណោមមេដឹកនាំយូរជាងគេក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ ការបោសសម្អាត និងការផ្លាស់ប្តូរសេដ្ឋកិច្ចនយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជា។

បច្ចុប្បន្នលោក សំរិន មានអាយុ ៨៤ឆ្នាំ ហើយបាននៅឆ្ងាយពីភាពច្របូកច្របល់យ៉ាងខ្លាំង ដោយនៅឆ្ងាយពីភាពចម្រូងចម្រាសផ្នែកនយោបាយ និងរក្សាទស្សនៈផ្ទាល់ខ្លួនទុក។ ជីវប្រវត្តិសង្ខេបរបស់គាត់ គឺត្រូវបានពិចារណា។ ក្រៅពីការរំលឹកពីការចងចាំរបស់ លោក ភឹម មិត្តជិតស្និទ្ធរបស់គាត់ លោក ជា ស៊ីម ដែលទើបចែកឋាន និងសមមិត្តដែលមិនសូវស្គាល់មួយចំនួន គាត់ចៀសវាងផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិតអំពីមេដឹកនាំផ្សេងទៀត។ អាចថាក្នុងនាមជាមន្រ្តីថ្នាក់ទាបម្នាក់ ដែលឃ្លាតឆ្ងាយពីអាថ៌កំបាំងសម្ងាត់ដែលរក្សាដោយគណបក្ស និងខ្លាចការក្បត់ និងការបោសសម្អាតជានិច្ច គាត់ប្រហែលជាផ្តោតលើការរស់រានមានជីវិតច្រើនជាងការបង្កើតមិត្តភាព។ ការលើកឡើងដោយមិនសំចៃមាត់របស់លោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីបច្ចុប្បន្ននៃប្រទេសកម្ពុជា និងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ថាក្រៅពីនៅក្នុងការប្រជុំជាច្រើនជាមួយគ្នាក្នុងឆ្នាំ 1978 ពួកគេមិនមានទំនាក់ទំនងអ្វីច្រើនទេ។

អ្វីដែលមិនអាចពន្យល់បាន គឺភាពស្ងៀមស្ងាត់របស់គាត់អំពីការអភិវឌ្ឍគន្លឹះសំខាន់ៗជាច្រើនដែលគាត់បានចូលរួម ឬធ្វើជាសាក្សី។ នៅពេលកងទ័ព លន់ នល់នៅភ្នំពេញ បានចុះចាញ់នៅថ្ងៃទី ១៧ខែមេសា
ឆ្នាំ១៩៧៥ កងពលរបស់លោក សំរិន បានមានវត្តមាន។ ប្រហែលជាដើម្បីសម្គាល់ខ្លួនគាត់ថានៅក្រៅពីអំពើហិង្សាដែលបានកើតឡើងបន្ទាប់ពីជ័យជំនះ គាត់បានសរសេរថាកងពលរបស់គាត់បានផ្តល់ស្បៀងដល់កងអាវុធហត្ថ លន់ នល់ និងការពារពួកគេនៅកន្លែងលាក់ខ្លួន នៅពេលបានបោសសម្អាត“ មជ្ឈមណ្ឌលគណបក្ស” មេបញ្ជាការជាន់ខ្ពស់ខ្មែរក្រហមបានមកដល់ ប៉ូលីស “បានចងភ្ជាប់ដៃគ្នាមុនពេលត្រូវគេនាំទៅជារៀងរហូត”។ លោក សំរិន បានសរសេរថាគាត់បានចំណាយពេល ៣ ខែ នៅក្នុងទីក្រុងមុនពេលវិលត្រឡប់មកភូមិភាគបូព៌ាវិញ ប៉ុន្តែគាត់មិនបាននិយាយអ្វីសូម្បីមួយម៉ាត់អំពីការជម្លៀសប្រជាជនទ្រង់ទ្រាយធំ ចំនួន ២លាននាក់នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញទេ។

លោក សំរិន កត់សម្គាល់ថានៅពេលដែលកងទ័ពរបស់លោកត្រូវបានបញ្ជាឱ្យចាកចេញពីភ្នំពេញ ពួកគេត្រូវបានគេឆែកឆេរ ហើយអនុញ្ញាតឱ្យទុកតែថ្នាំដុសធ្មេញមួយបំពង់ និងច្រាសដុសធ្មេញមួយដើមប៉ុណ្ណោះ។ ភាពស្ងៀមស្ងាត់របស់គាត់ គឺមិនអាចពន្យល់បានទេពីព្រោះគាត់បានប្រាប់ Kiernan មុននេះថា គាត់បានអាណិតអាសូរដោយសម្ងាត់ជាមួយខ្មែរក្រហមម្នាក់ទៀតគឺ លោក ហ៊ូ យុន ដែលបានជំទាស់នឹងផែនការជម្លៀសដែលបានស្នើឡើងដោយប៉ុល ពត ហើយ “ក៏បានបាត់ខ្លួនជារៀងរហូត”។ លោក សំរិន បានប្រាប់លោក Kiernan ថាលោក បានដឹងអំពីផែនការជម្លៀសប្រជាជននៅដើមខែមេសា ប៉ុន្តែជឿជាក់ថាវាជាបណ្តោះអាសន្ន។ លោក សំរិន ក៏នៅស្ងៀមដែរចំពោះការបង្ក្រាបដ៏ចម្រូងចម្រាសរបស់ចាម មូស្លីម ដែលបញ្ជាដោយប៉ុល ពត ហើយបើយោងតាមអ្នកខ្លះត្រូវបានសម្លាប់ដោយលោក ភឹម។ មុននេះ លោក សំរិន បានបដិសេធលោក Kiernan ថា លោក ភឹម មិនបានជាប់ទាក់ទងនោះទេ។

ទោះបីជាមានភាពស្ងប់ស្ងាត់នឹងព្រឹត្តិការណ៍ដែលបាត់ក៏ដោយការអានជីវប្រវត្តិរបស់លោក សំរិន គឺពិតជាអស្ចារ្យចំពោះជំនាញ និងសំណាងរបស់គាត់ដែលជាអ្នករស់រានមានជីវិតដ៏អស្ចារ្យនេះ។ គាត់បានបោកបញ្ឆោតសេចក្តីស្លាប់រាប់មិនអស់ ចាប់តាំងពីការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់អាមេរិច B–៥២ ទាំងជំងឺគ្រុនចាញ់ រហូតដល់ការប្រឈមមុខនឹងការធ្វើឃាតរបស់ប៉ុល ពត។ គាត់មិនត្រឹមតែបានរួចផុតពីគ្រោះថ្នាក់ខាងរាងកាយប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែគាត់បានធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ជីវិតនយោបាយដ៏ច្របូកច្របល់នៃរបបប៉ុល ពត
កម្ពុជាដែលមនុស្សជាច្រើនអះអាងថាជាអាជីពទៅវិញ។ នៅឆ្នាំ ១៩៨១ នាយករដ្ឋមន្រ្តីដែលទទួលការបណ្តុះបណ្តាលពីហាណូយ និងអគ្គលេខាធិការបក្ស លោក ប៉ែនសុវណ្ណ ជារួមត្រូវបានបណ្តេញចេញ ហើយ លោក សំរិន ត្រូវបានតែងតាំងជាប្រធានាគណបក្ស ដែលជាតួនាទីមួយដែលមានរយៈពេល ១០ ឆ្នាំ។ ប៉ុន្មានខែមុននេះ លោក សំរិនត្រូវបានបោះឆ្នោតជ្រើសរើសជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋដែលធ្វើឱ្យគាត់ក្លាយជាបុរសមានឥទ្ធិពលបំផុតនៅក្នុងប្រទេស ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយអ្នកនៅរស់រានមានជីវិតពីភូមិភាគបូព៌ាម្នាក់ទៀត គឺ លោក ហ៊ុន សែន ដែលជាអ្នកមានអំណាចពិតប្រាកដនៅកម្ពុជា។

ក្នុងឆ្នាំ ២០០៦ លោក សំរិន បានប្តូរទៅកាន់តំណែងជាប្រធានរដ្ឋសភា ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមក លោកបានចាត់ទុកដោយពិភពលោកថាជា ព្រឹទ្ធបុរសក្នុងព្រឹទ្ធសភា។ នៅឆ្នាំ២០០៧សម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តមសីហមុនី បានប្រទានឋានៈខ្ពស់បំផុតដល់សម្តេចថា អគ្គមហាពញាចក្រី។ ក្រោយមកទៀត
មានងារមួយទៀតឈ្មោះ កិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត (“ជាមនុស្សពូកែ ហើយទៀងត្រង់បំផុត) ត្រូវបានបន្ថែមទៅឈ្មោះរបស់គាត់។ ប្រហែលជាគ្មានអ្វីសង្ខេបការធ្វើដំណើរដ៏អស្ចារ្យនៃទ័ពព្រៃជើងចាស់បានល្អប្រសើរជាងរូបភាពរបស់លោក សំរិន នៅលើទីលានវាយកូនហ្គោល ដែលត្រូវបានគេបោះចោលក្នុងអាវយឺតពណ៌ក្រហមមានរូបម៉ាស៊ីនភ្លើង និងស្រោមដៃពណ៌ស ក្លឹបនៅក្នុងដៃ។ ដើម្បីអាចរៀបរាប់ឱ្យអស់ គាត់មានសូម្បីតែសាកលវិទ្យាល័យ ហេង សំរិន នៅក្នុងខេត្តកំណើតរបស់គាត់។

ណាយ៉ាន់ ច័ន្ទដា អតីតអ្នកកែសម្រួលនៃការត្រួតពិនិត្យសេដ្ឋកិច្ចចុងបូព៌ា គឺជាអ្នកនិពន្ធនៃបងប្រុសសត្រូវ៖ សង្គ្រាមបន្ទាប់ពីសង្គ្រាម៕