ភ្នំពេញ ៖ សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៩ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានគម្រោងចំណាយថវិការដ្ឋ ឬចំណាយសរុបថវិកាជាតិប្រមាណ ២៧ .១៦៤.៩៩៦លានរៀល ដែលប្រហាក់ប្រហែលនឹង ៦,៧ពាន់លានដុល្លារ ដែលត្រូវជា ២៤,៧២ភាគរយ នៃផសស គឺមានកំណើន១១,៤ភាគរយធៀបនឹងច្បាប់ឆ្នាំ២០១៨ ដែលក្នុងនោះ ចំណាយចរន្តថវិការដ្ឋមានចំនួន ១៧.៩០៧.៥៤៩លានរៀល ត្រូវជាតិ១៦,៣០ភាគរយ នៃផសស គឺមានកំណើន ១២,៣ភាគរយ ធៀបនឹងច្បាប់ឆ្នាំ២០១៨ និងចំណាយមូលធនថវិការដ្ឋមានចំនួន៩.២៥៧.៤៤៧លានរៀល ត្រូវជា៨,៤២ភាគរយ នៃផសស គឺមានកំណើន ៩,៨ភាគរយ ធៀបនឹងច្បាប់ឆ្នាំ២០១៨។
បើតាមខ្លឹមសារសង្ខេបស្តីពីសេចក្តីព្រាងច្បាប់ថវិកាជាតិ ឆ្នាំ២០១៩ របស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានឲ្យដឹងថា ការរៀបចំថវិកាឆ្នាំ២០១៩ ទោះបីជាជួបប្រទះនឹងបញ្ហាប្រឈម និងហានិភ័យមួយចំនួនក្តី ក៏បញ្ហាទាំងអស់ត្រូវបានដោះស្រាយ ហើយថវិកាត្រូវវិភាជន៍សម្រាប់អាទិភាពគោលនយោបាយសំខាន់ៗ ជាសារវ័ន្ត។ ក្នុងន័យនេះ ថវិកាឆ្នាំ២០១៩ នឹងដើរតួនាទីជាឧបករណ៍នៃគោលនយោបាយ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងស័ក្តិសិទ្ធិភាព ក្នុងការរក្សា ការពារ និងពង្រឹងថែមទៀត នូវសមិទ្ធផលដ៏ធំធេងដែលកម្ពុជា សម្រេចបានកន្លងមក ក៏ដូចជាក្នុងការបន្តបុកគ្រឹះសម្រាប់បម្រើ ឲ្យការអភិវឌ្ឍរបស់កម្ពុជាតទៅមុខទៀត។
អាទិភាពចំណាយថវិកាឆ្នាំ២០១៩ គឺជាការឆ្លើយតបទៅនឹងអាទិភាព និងតម្រូវការចាំបាច់របស់ក្រសួង ស្ថាប័ននានា ក្នុងការសម្រេចបាននូវគោលបំណង គោលនយោបាយរបស់ខ្លួន ក៏ដូចជា គោលនយោបាយជាអាទិភាពរួមរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលរួមមាន៖ ការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស ការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្ត ការបញ្ចុះថ្លៃអគ្គិសនី និងទឹកស្អាត ការជួសជុលនិងថែទាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្ត ដែលទទួលផលប៉ះពាល់ ដោយទឹកជំនន់ ការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច ការពង្រីកវិសាលភាព និងពង្រីងគុណភាពនៃសេវាសាធារណៈ គ្រប់ប្រភេទ ជាពិសេសសេវាអប់រំ សេវាសុខាភិបាល សេវាយុត្តិធម៌ និងសេវាមូលដ្ឋានចាំបាច់ដទៃទៀត និងការពង្រឹងសមត្ថភាព ស្ថាប័ន ទាំងនៅថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ ព្រមទាំងការអនុវត្តរបបគាំពារសង្គម ដោយឈរលើគោលការណ៍ប្រសិទ្ធភាព ទាំងក្នុងកម្រិតវិភាជន៍ និងទាំងក្នុងកម្រិតប្រតិបត្តិការ និងបច្ចេកទេស។
លោកផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាល បានបញ្ជាក់ថា កិច្ចប្រជុំពេញអង្គគណៈរដ្ឋមន្ត្រី កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២៦ខែតុលា ក្រោមអធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវបានអនុម័តគាំទ្រពីគណៈរដ្ឋមន្ត្រីទាំងស្រុង លើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ស្តីពីហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងឆ្នាំ២០១៩។
តាមសេចក្តីព្រាងច្បាប់ថវិកាជាតិ ឆ្នាំ២០១៩ ចំណូលក្នុងប្រទេសថវិការដ្ឋ ឬថវិកាជាតិ ត្រូវបានគ្រោងចំនួន ២១.១៨៦.២២៨ លានរៀល ស្មើនឹង១៩,២៨ភាគរយ នៃ ផ.ស.ស និងមានកំណើន១៤,០ភាគរយ បើធៀបនឹងច្បាប់ឆ្នាំ២០១៨។ ចំណែកឯចំណាយសរុបថវិការដ្ឋ ឬថវិកាជាតិ ត្រូវបានគ្រោងទុកចំនួន២៧.១៦៤.៩៩៦លានរៀល ស្មើនឹង២៤,៧២ ភាគរយ នៃ ផ.ស.ស និងមានកំណើន១១,៤ភាគរយ ធៀបនឹងច្បាប់ឆ្នាំ២០១៨។
លោកអ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាល បានបន្តថា ក្រៅពីអាទិភាពនៃចំណាយគម្រោងវិនិយោគផ្ទាល់ ដោយហិរញ្ញប្បទានក្នុងប្រទេស គម្រោងវិនិយោគសាធារណៈ ដោយហិរញ្ញប្បទានក្រៅប្រទេស ត្រូវបានគ្រោងចំនួន ៥.៣២៣.៧៦៨ លានរៀល ត្រូវជា៤,៨៤ភាគរយ នៃផ.ស.ស មានកំណើន១៧,១ភាគរយ ធៀបនឹងច្បាប់ថវិកាឆ្នាំ២០១៨ ហើយស្មើនឹងប្រមាណ២០ភាគរយ នៃចំណាយថវិការដ្ឋសរុបឆ្នាំ២០១៩ តែប៉ុណ្ណោះ។ គម្រោងចំណាយនេះ គឺជាតួលេខប៉ាន់ស្មាននៃការបើកផ្ដល់សាច់ប្រាក់ ទាំងឥណទានសម្បទាន និងទាំងហិរញ្ញប្បទានឥតសំណងពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ សម្រាប់ហិរញ្ញប្បទាន សម្រាប់ហិរញ្ញប្បទានគម្រោងវិនិយោគសាធារណៈកំពុងដំណើរការ និងគម្រោងថ្មី ដែលបានចុះហត្ថលេខាក្នុងឆ្នាំ២០១៧ និងឆ្នាំ២០១៨ ។
ក្នុងគោលដៅនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកំណត់ទំហំនៃការខ្ចីប្រាក់ពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៩ ក្នុងកម្រិត១.៤០០លានអេសដេអ៊ែរ ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃការគិតគូរ និងផ្អែកទៅលើទិដ្ឋភាពសំខាន់ៗមួយចំនួន ដែលរួមមាន ៖ (១)- ទំហំនៃការអភិវឌ្ឍប្រទេសមានការកើនឡើង ដែលកម្ពុជាមានភាពចាំបាច់ក្នុងការកៀរគរធនធានមនុស្សបន្ថែមដើម្បីបំពេញតម្រូវការនេះ សម្រាប់ជំរុញការហក់ឡើង នៃសេដ្ឋកិច្ចក្នុងដំណាក់កាលថ្មី (២)- គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ដែលនឹងចុះកិច្ចព្រមព្រៀងឥណទានសម្បទាន ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ គឺជាគម្រោងវិនិយោគក្នុងវិស័យអាទិភាព (ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្ត ការបង្កើនផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ច និងផលិតភាពកសិកម្ម) ហើយដែលចេះតែរំកិលពីឆ្នាំមុនៗមក តែមានចរិតយុទ្ធសាស្ដ្រដល់ការទ្រទ្រង់ដល់ចីរភាពនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចក្នុងរយៈពេលមធ្យម និងវែង (៣)- សុទ្ធសឹងតែជាឥណទានដែលមានកម្រិតសម្បទានខ្ពស់ (៤)- ស្ថានភាពបំណុលសាធារណៈកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន និងក្នុងរយៈពេលមធ្យមនៅតែមាន ចីរភាព និងហានិភ័យកម្រិតទាប និង (៥) ការបន្ដបង្កើនប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ក្នុងការគ្រប់គ្រង និងការអនុវត្តគម្រោង។ ជារួម ការបង្កើនទំហំនៃការខ្ចីនេះ នឹងមិនបង្កើតជាបន្ទុកបំណុលវណ្ឌករដល់កម្ពុជាទេ ព្រោះថានៅពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចមានការរីកចម្រើននោះ សមត្ថភាពសងរបស់កម្ពុជាក៏មានខ្ពស់ជាងមុនដែរ។
ជាក់ស្ដែង ផ្អែកលើលទ្ធផលនៃការវិភាគចីរភាពបំណុលដោយឈរលើមូលដ្ឋានកំណត់នៃការខ្ចីថ្មីបន្ថែមសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៩ ក្នុងកម្រិត១ ៤០០លានអេសដេអ៊ែរ គឺបានបង្ហាញថាអនុបាតបំណុលគន្លឹះទាំង៤របស់កម្ពុជា សុទ្ធតែស្ថិតក្រោមអនុបាតគោលទាំងអស់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្ដរជាតិ ដែលទើបតែបានបញ្ចប់ការវាយតម្លៃពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាកាលពីពេលថ្មីៗនេះបានលើកឡើងថា កម្ពុជានៅមានលំហច្រើនថែមទៀត ក្នុងការបង្កើនទំហំនៃការខ្ចី សម្រាប់វិនិយោគលើវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធចាំបាច់នានា ដើម្បីជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងបន្ដកាត់បន្ថយវិសមភាពសង្គម។
ក្នុងន័យ ការកំណត់ពិតានក្នុងការខ្ចីថ្មីសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៩ ក្នុងកម្រិត១.៤០០លានអេសដេអ៊ែរ គឺដើម្បីឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលចុះហត្ថលេខាខ្ចីប្រាក់ពីគេបានចំនួន២៥គម្រោង ក្នុងចំណោមគម្រោងសរុបចំនួន៣២ ដែលមានលក្ខណៈសម្បត្តិរួចរាល់ ដែលរួមមាន ៖ ធនាគារពិភពលោកចំនួន២គម្រោង ធនាគារអភិវឌ្ឍអាស៊ីចំនួន៥គម្រោង មូលនិធិជាតិសម្រាប់អភិវឌ្ឍកសិកម្មចំនួន១គម្រោង សាធារណរដ្ឋប្រជាមាណិតចិនចំនួន៧គម្រោង ប្រទេសជប៉ុនចំនួន២គម្រោង សាធារណរដ្ឋកូរ៉េចំនួន៣គម្រោង សាធារណរដ្ឋបារាំងចំនួន៣គម្រោង ព្រះរាជាណាចក្រថៃចំនួន១គម្រោង និងសាធារណរដ្ឋឥណ្ឌាចំនួន១គម្រោង ក្នុងគោលដៅទ្រទ្រង់ចីរភាពនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរយៈពេលមធ្យម និងវែង និងការលើកម្ពស់ភាពប្រកួតប្រជែង ព្រមទាំងផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ច ដែលរួមមាន ៖
– វិស័យថាមពល ៖ គម្រោងខ្សែបញ្ជូន៥០០គីឡូវ៉ុលជាឆ្អឹងខ្នងសម្រាប់បណ្ដាញជាតិ និងភ្ជាប់អនុតំបន់ គម្រោងពង្រីកខ្សែអគ្គិសនីជនបទជំហានទី៧ គម្រោងសាងសង់ខ្សែបណ្ដាញថាមពលអគ្គិសនីតង់ស្យុង១១៥គីឡូវ៉ុល ពីស្រុកសួង ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ទៅស្រុកស្វាយអន្ទរ ខេត្តព្រៃវែង គម្រោងធ្វើទំនើបកម្មលើប្រព័ន្ធបណ្ដាញបញ្ជូន និងចែកចាយ កម្មវិធីថាមពលដើរដោយព្រះអាទិត្យសម្រាប់ការតភ្ជាប់បណ្ដាញអគ្គិសនី ក្នុងគោលដៅពង្រីកវិសាលភាពនៃការផ្គត់ផ្គង់អគ្គិសនី និងបញ្ចុះថ្លៃអគ្គិសនីនៅជនបទ ដើម្បីរួមចំណែកកាត់បន្ថយចំណាយរបស់ប្រជាជននៅជនបទផងដែរ និងកាត់បន្ថយថ្លៃផលិតកម្មក្នុងវិស័យកសិកម្ម និងសិប្បកម្ម/ឧស្សាហកម្មជនបទផង។
– វិស័យធារាសាស្ដ្រ ៖ គម្រោងអភិវឌ្ឍធនធានទឹកព្រែកស្ទឹងកែវ ខេត្តកំពតជំហានទី២ គម្រោងកែលម្អធារាសាស្ដ្រកសិកម្ម ។
– វិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវ័ន្ដ ៖ គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវពីសំឡូត-វាលវែង ទៅដល់កោះកុង គម្រោងសាងសង់ផ្លូវជាតិលេខ១ (ត្បូងឃ្មុំ-ក្រូចឆ្មារ-ចំការលើ) គម្រោងសាងសង់ផ្លូវជាតិលេខ៦០ប្រវែង១១៦គីឡូម៉ែត្រ និងស្ពានមេគង្គក្រចេះ គម្រោងរៀបចំច្រកទ្វារអន្ដរជាតិស្ទឹងបត់ និងផ្លូវតភ្ជាប់ផ្លូវជាតិលេខ៥ជំហានទី២ គម្រោងធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវកំណាត់ផ្លូវជាតិលេខ៥ភាគខាងត្បូង និងភាគកណ្ដាល គម្រោងកែលម្អផ្លូវជនបទជំហានទី៣ គម្រោងអភិវឌ្ឍផែទន្លេជំហានទី១ កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជនបទសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ។
– វិស័យអាទិភាពផ្សេងទៀត ៖ គម្រោងក្នុងវិស័យកសិកម្ម សុខាភិបាល ការផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាតហិរញ្ញវត្ថុ បណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ និងអប់រំ។
គួរបញ្ជាក់ដែរថា ដោយសារកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដ៏ជិតស្និទ្ធក្នុងភាពជាដៃគូរវាងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជាមួយនឹងដៃគូអភិវឌ្ឍមួយចំនួន ក្នុងការរៀបចំគម្រោងអភិវឌ្ឍឱ្យបានទាន់ពេលវេលា ស្របតាមតម្រូវការជាក់ស្ដែងក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសរបស់កម្ពុជា បានធ្វើឱ្យទំហំឥណទានសម្រាប់គម្រោងវិនិយោគសាធារណៈ ដែលគ្រោងនឹងចុះកិច្ចព្រមព្រៀងនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨ បានកើនឡើងដល់ប្រមាណ១.៥១៤លានអេសដេអ៊ែរ ពោលគឺ លើសច្បាប់ថវិកាឆ្នាំ២០១៨ បានកើនកំណត់ត្រឹម១ ០០០លានអេសដេអ៊ែរសម្រាប់គម្រោងអភិវឌ្ឍសរុបចំនួន៩ ក្នុងទឹកប្រាក់សរុបប្រមាណ៥១៤លានអេសដេអ៊ែរ សមមូលស្មើនឹងប្រមាណ៧២៦លានដុល្លារអាមេរិក ដោយក្នុងនោះ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី៤គម្រោង ធនាគារពិភពលោក១គម្រោង សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន២គម្រោង ប្រទេសជប៉ុន១គម្រោង និងសាធារណរដ្ឋបារាំង១គម្រោង។ យោងទៅតាមច្បាប់ស្តីពីប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវបានធ្វើនិយ័តភាវូបនីយកម្ម នៃកិច្ចប្រតិបត្តិការចំណាយថវិកាបន្ថែមសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងឆ្នាំ២០១៨ ក្នុងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងឆ្នាំ២០១៩ ដើម្បីបំពេញនិត្យានុកូលភាពនៅក្នុងការបង្កើនពិតាននៃការខ្ចីប្រាក់នេះ។
ទន្ទឹមនេះ ការបង្កើនពិតាននៃការខ្ចីប្រាក់នេះ ក៏ដើម្បីជាការបំពេញនូវនីតិវិធីតាមការតម្រូវនៃវិធានផ្ទៃក្នុងរបស់ដៃគូអភិវឌ្ឍ ក៏ដូចជាសំណូមពរដាច់ដោយឡែក ពីដៃគូអភិវឌ្ឍនីមួយៗផងដែរ។
ជាក់ស្ដែង ផ្អែកទៅតាមផែនការផ្ដល់ហិរញ្ញប្បទានឆ្នាំ២០១៧-២០១៨ របស់ខ្លួន ធនាគារអភិវឌ្ឍអាស៊ីបានអនុម័តផ្ដល់ឥណទានសម្បទានសរុបចំនួន៥៤០លានដុល្លារអាមេរិក ដោយក្នុងនោះកម្ពុជាបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយធនាគារអភិវឌ្ឍអាស៊ី បានចំនួន៣២៤លានដុល្លារអាមេរិករួចហើយនៅសល់ឥណទានសម្បទានចំនួន២១៦លានដុល្លារអាមេរិកទៀត ដែលតម្រូវឲ្យចុះហត្ថលេខាឱ្យអស់ និងនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨នេះ ដោយមិនអាចរំកិលទៅឆ្នាំ២០១៩ បានទេ។ ក្នុងករណីកម្ពុជាមិនអាចចុះហត្ថលេខា លើកិច្ចព្រមព្រាងទឹកប្រាក់ដែលនៅសល់នេះបាន នោះធនាគារអភិវឌ្ឍអាស៊ីនឹងយកឥណទានសម្បទានដែលនៅសល់ខាងលើនេះយកទៅធ្វើវិភាជន៍ជូនប្រទេសជាសមាជិកផ្សេងទៀត។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការអនុវត្តនៅក្នុងបណ្ដាឆ្នាំមុនៗមក គឺរាជរដ្ឋាភិបាលមិនបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងខ្ចីប្រាក់ពីគេអោយដល់ពិដាននៃការខ្ចីប្រាក់ ដែលច្បាប់បានកំណត់នោះទេ។ជាងនេះទៀត ស្ថានភាពបំណុលសាធារណៈក្រៅប្រទេសរបស់កម្ពុជា នៅទាបខ្លាំង (២៣ភាគរយនៃផ.ស.ស) ធៀបនឹងអនុបាតគោល(៤០ភាគរយនៃ ផ.ស.ស)៕ ដោយ ៖ កូឡាប