Saturday, November 30, 2024

ទំនាក់ទំនង : 0716140005

Address : #16 (Borey New World) St. 6A sk . Phnom Penh Thmey kh. Sen Sok ct., Phnom Penh 120913 Office: +85523232725 Tel: 017 93 61 91

សម្តេច​អគ្គ​មហា​ពញា​ចក្រី ហេង សំរិន​ ​ការតស៊ូ​របស់​ប្រជាជន​៖ ការ​រស់​ឡើងវិញ​របស់​កម្ពុជា​

​នៅ​ឆ្នាំ 1980 ខ្ញុំ​បាន​ទៅ​ទី​រួម​ខេត្តតាកែវ​ដែល​ទ្រុឌទ្រោម ជិត​ភ្នំពេញ​។ បេសកកម្ម​របស់ខ្ញុំ គឺ​ដើម្បី​រៀន​អំពី តា​ម៉ុក ដែល​ត្រូវបាន​គេ​ស្គាល់​ថា​ជា​អ្នក​សម្លាប់ ដែល​ឈ្មោះ​របស់គាត់​បាន​បង្ក​ការភ័យខ្លាច​ដល់​ប្រជាជន​ក្នុង​តំបន់​។ ខ្ញុំ​បាន​ដើរ​ឆ្លងកាត់​ស្ពាន​តូចចង្អៀត​ឆ្ពោះទៅកាន់​កណ្តាល​បឹង​តូច​មួយ ដែលជា​កន្លែង​មាន​អគារ​ឥដ្ឋ​បី​ជាន់ ដែល​ធ្លាប់បាន​ប្រើការ​ជាទី​ស្នាក់ការ​កណ្តាល​រប​ស់គា​ត់ ក្នុងអំឡុង​សម័យ​ឆ្នាំ ប៉ុល ពត​។ ខ្ញុំ​បានឃើញ​បុរស​វ័យ​កណ្តាល​ម្នាក់​កំពុង​អង្គុយ​នៅក្រោម​ដើម​ដូង​មួយ​។ ខ្ញុំ​បាន​សួរ​គាត់​ថា​តើ​គាត់​បានឃើញ​
​តា​ម៉ុក​ទេ​? គាត់​បាន​ឆ្លើយតប​ថា​“ តើ​អ្នក​ចង់​និយាយ​ពី អា​ម៉ុក មែន​ទេ​?” គាត់​បាន​និយាយទៀតថា​“ អា​ម៉ុក ដែល​គួរ​ឲ្យ​ស្អប់ខ្ពើម មិនមែន តា​ម៉ុក​ទេ​។ “​គាត់​ជា​បិសាច​។ គាត់​បានសម្លាប់​មនុស្ស​ដូច​ស្រមោច​។ គាត់​បាន​ឈ្លី​ជើង​ដ៏​ក្រិន​របស់គាត់​នៅលើ​ដី ដើម្បី​បញ្ជាក់​អំពី​ន័យ​របស់គាត់​។​

​តា​ម៉ុក​, មេបញ្ជាការ​ភូមិភាគ​និរតី​, លេច​មុខតែ​ពីរ​បី​ដង​ប៉ុណ្ណោះ នៅក្នុង​ជីវប្រវត្តិ​របស់​សម្តេច ហេង សំរិន ប៉ុន្តែ​ឃាតករ​ដែល​លេច​មុខជា​ពេជ្ឈឃាដ​ដ៏​សំខាន់​របស់ ប៉ុល ពត ធ្លាប់មាន​រឿងរ៉ាវ​ជាមួយ សម្តេច ហេង សំរិន​។ នៅក្នុង​ជីវប្រវត្តិ​របស់គាត់ ដែលជា​ឥស្សរជន​ដំបូង​នៃ​ឥស្សរជន​សំខាន់ នៅក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុ​ជាស​ម័​យ​ទំនើប សម្តេច ហេង សំរិន បាន​បង្ហាញថា បញ្ហា​ជាមួយ តា​ម៉ុក មាន​តាំងពី​យូរ​មកហើយ​។ វា​តែងតែមាន​ការសង្ស័យ​អំពី​ប្រទេស​វៀតណាម ឬ​អ្នក​ដែលមាន​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​វា​។ ប្រហែលជា​ការសង្ស័យ​អំពី​កម្មាភិបាល​ភូមិភាគ​បូព៌ា​ដែល​ទាក់ទង​ជាមួយ​ជនជាតិ​វៀតណាម​នោះ ពន្យល់​ពី​មូល​ហេតុដែល​បុរស​ពីរ​ក្រុម​មកពី​កងពល​របស់​សម្តេច ហេង សំរិន បាន​បញ្ជូនទៅ​ប្រមូល​ថ្នាំ​រុក្ខជាតិ​ពីលើ​ភ្នំ​ដែល​គ្រប់គ្រង​ដោយ តា​ម៉ុក បាន​បាត់​ខ្លួន​នៅ​ឆ្នាំ 1973 តាំងពី​យូរ​មុនពេល​មាន​ជម្លោះ​រវាង​ជនជាតិ​វៀតណាម និង​ជនជាតិខ្មែរ​ដែល​វិលត្រឡប់​មកពី​ប្រទេស​វៀតណាម​ផ្ទុះ​ឡើងជា​ចំហ​។ តាមរយៈ​ការនិយាយ​ជាមួយ​ប្រ​វ​ត្ដិ​វិទូ Ben Kiernan ក្នុង​ឆ្នាំ 1991, សម្តេច ហេង សំរិន កាន់តែ​សង្កត់​អត្ថន័យ​។ លោក​បាន​មានប្រសាសន៍ថា “​ចាប់ពី​ឆ្នាំ 1974 យើង​បាន​តស៊ូ​នឹង ប៉ុល ពត ចំពោះ​បញ្ហា​អំពី​វៀតណាម​” ។​
​សម្តេច ហេង សំរិន បាន​សាកសួរ​អំពី​បុរស​ដែល​បាត់​ខ្លួន ហើយ​លោក ម៉ុក បាន​និយាយថា លោក​មិន​បានដឹង​អ្វី​ទាំងអស់ ប៉ុន្តែ​លោក​បាន​បន្ថែមទៀតថា លោក​បាន​ចាប់ខ្លួន​តែ​សត្រូវ​ប៉ុណ្ណោះ​។ «​យើង​មិនដែល​បានឃើញ​ទាហាន​របស់​យើង​ម្តងទៀត​ទេ​»​។ សម្តេច ហេង សំរិន បាន​លើក​នៅក្នុង​របៀប​ធម្មតា​បែប​ខ្លីៗ​របស់គាត់​។ មិនយូរប៉ុន្មាន​, ទ័ពថ្មើរជើង​ខ្មែរក្រហម​នៃ​តំបន់​ទាំងពីរ បាន​ប្រយុទ្ធ​ក្នុង​សង្គ្រាម​ដោយ​កាំភ្លើងត្បាល់ ដែល​បានផ្តល់​សញ្ញា​ជា​លើកដំបូង​ការតស៊ូ​បង្ហូរឈាម​នេះ ដែល​នឹង​ធ្វើឱ្យ​ប្រទេស​នេះ​បែកបាក់​គ្នា​។ ជីវប្រវត្តិ​សង្ខេប​របស់​សម្តេច ហេង សំរិន ផ្តល់នូវ​ព័ត៌មាន​សំខាន់ៗ​ជាច្រើន ប៉ុន្តែ​ការផ្តោត​ខ្លីៗ និង​តូចចង្អៀត​របស់​វា​នឹង​ធ្វើឱ្យ​អ្នកជំនាញ​ខកចិត្ត​ក្នុងការ​ប្រមូលផ្តុំ​នូវ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ឈឺចាប់​របស់​ប្រទេស​នេះ​។​
​កើត​នៅ​ខេត្ត​ដែល​បច្ចុប្បន្ននេះ​ហៅថា ខេត្ត​ត្បូងឃ្មុំ គឺ​សម្តេច ហេង សំរិន ដូចជា​ឥស្សរជន​នយោបាយ​បច្ចុប្បន្ន​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា ធ្លាប់ជា​ក្មេង​កសិករ​ក្រីក្រ​ម្នាក់ ដែល​បានទទួល​ការអប់រំ​នៅក្នុង​វត្ត​។ ប៉ុន្តែ​មិន​ដូច​មនុស្ស​ជាច្រើន​នោះទេ នៅពេល​គាត់​មាន​អាយុ​ម្ភៃ​ឆ្នាំ គាត់​បាន​ចូលរួម​ជាមួយ​គណបក្ស​ប្រជាជន​បដិវត្តន៍​ខ្មែរ​។ គាត់​បាន​ឡើង​តំណែង​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស​ពី​អ្នក​នាំសារ រហូតដល់​ប្រធាន​កងពល ហើយ​នៅ​ទីបំផុត​ក្លាយជា​ប្រធានរដ្ឋសភា​នៃ​ប្រទេស​។ ច្រើនជាង​មួយ​ភាគបី​នៃ​សៀវភៅ​នេះ ត្រូវបាន​ផ្តោតទៅលើ​កំណត់ហេតុ​លម្អិត​នៃ​ការប្រយុទ្ធ​ជាច្រើន​ប្រឆាំងនឹង​ជន​រាជានិយម និង​ក្រោយមក រដ្ឋាភិបាល លន់ នល់​។ សំដី​រាយរង​ដែល​និយាយ​មិន​ច្បាស់ ជារឿយៗ​មិនមាន​បង្កប់​នូវ​អារម្មណ៍​នោះទេ សូម្បីតែ​ពេល​គាត់​ពិពណ៌នា​អំពី​ការតស៊ូ​ក្នុង​ជីវិត​និង​ការស្លាប់​។ ផ្នែក​ដែល​លើក​ច្រើនជាងគេ​បំផុត គឺ​ផ្តោតលើ​ព្រឹត្តិការណ៍​
​សំខាន់ៗ​នៃ​ជីវិត​របស់គាត់​៖ ការរត់​គេច​ពី​ការស្លាប់​ជាក់លាក់​ពី​ការហ៊ុមព័ទ្ធ​របស់​កង​ទ័ព​ខ្មែរក្រហម
​ការ​បណ្តែត​នៅក្នុង​ទន្លេ​ជាមួយនឹង​ដើម​ចេក ហើយ​ការរត់​គេចខ្លួន​ទៅ​ប្រទេស​វៀតណាម​ដោយ​បន្សល់ទុក​គ្រួសារ​របស់គាត់​នៅ​ពីក្រោយ​។​
​សម្តេច ហេង សំរិន ផ្តល់ព័ត៌មាន​លម្អិត និង​កែសម្រួល​ការរៀបរាប់​រឿង​ដែល​ទទួលយក​ខ្លះៗ​។ សម្តេច​បានផ្តល់​ព័ត៌មាន​ថ្មីៗ​ស្តីពី​តួនាទី​ជា​ប្រធាន​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​ភូមិភាគ​បូព៌ា គឺ លោក សោ ភឹម និង​ទំនាក់ទំនង​ជិតស្និទ្ធ​របស់​ពួកគេ​។ ការបង្ហាញ​របស់គាត់​ពី​លោក សោ ភឹម គឺជា​កំណត់ហេតុ​ដំបូង​នៃ​មេដឹកនាំ​អាថ៌កំបាំង​ដោយ​សម​មិត្ត​ដែល​ជិតស្និទ្ធ​។ សម្តេច ហេង សំរិន និយាយថា ភឹម ជឿ​រហូត​ដល់ពេល​ចុងក្រោយ​ថា ប៉ុល ពត មេដឹកនាំ​ខ្មែរក្រហម នឹងមិន​បញ្ជា​ឱ្យគេ​សម្លាប់​គាត់​នោះទេ​។ គាត់​បាន​ប្រាប់​សម្តេច ហេង សំរិន ថា “​ប៉ុល ពត នឹងមិន​ធ្វើ​រឿង​បែបនេះ​ទេ​”​។ លោក សោ ភឹម មិនបាន​ដឹងថា​នៅក្នុង​ការប្រជុំសម្ងាត់រ​វាង ប៉ុល ពត អនុប្រធាន​របស់គាត់​គឺ​លោក នួន ជា និង​រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារជាតិ លោក សុន សេន បាន​បញ្ជា​អោយ​ប្រហារជីវិត​របស់គាត់​។ លោក សោ ភឹម បាន​សរសេរ​ទាំង​ខូចចិត្ត​ទៅ សម្តេច ហេង សំរិន ដោយ​ប៊ិច​ទឹកខ្មៅ និង​ក្រហម​ថា​“ បើ​យើង​ស្លាប់ យើង​នឹង​ស្លាប់​ដោយ​សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ យើង​មិនត្រូវ​អង្គុយ​ហើយ​រង់ចាំ​ឱ្យគេ​សម្លាប់​នោះទេ​”​។ ផ្ទុយ​ពី​កំណត់ហេតុ​មុន​ដែលថា លោក សោ ភឹម បានធ្វើ អត្តឃាត​ខ្លួនឯង សម្តេច ហេង សំរិន បានសរសេរថា គាត់​ត្រូវបាន​គេ​សម្លាប់ រួមជាមួយ​ប្រពន្ធ និង​កូនៗ​របស់គាត់​នៅក្នុង​ការប៉ះទង្គិច​ប្រដាប់អាវុធ​ជាមួយ​កងកម្លាំង​របស់​ប៉ុល ពត​។ មុននេះ លោក Kiernan បាន​សរសេរ​ដោយ​មិនបាន​បញ្ជាក់​ពី​ប្រភព​របស់គាត់​ថា នៅ​ថ្ងៃទី 3 ខែមិថុនា ឆ្នាំ 1978 លោក សោ ភឹម បាន​រងរបួស ហើយ​ត្រូវបាន​ព័ទ្ធជុំវិញ “​បាន​ទាញ​កាំភ្លើងខ្លី ហើយ​បាញ់​ខ្លួនឯង​ចំ​ដើមទ្រូង​” ។ ការពិត​នៃ​ទីបញ្ចប់​របស់ លោក សោ ភឹម មាន​មនុស្ស​ជាច្រើន មិន​បានដឹង​នោះទេ ប៉ុន្តែ​ការប្រជុំ​វិលជុំ​របស់ សម្តេច ហេង សំរិន ដែល​ត្រូវបាន​ហៅ​ដោយ​មេ​ខ្មែរក្រហម​ផ្សេងៗ​គ្នា ដើម្បី​សម្លាប់​អ្នក​ដែល​បាន​អញ្ជើញ​របស់​ក្រុមប្រឆាំង គឺជា​សក្ខីភាព​មួយ​ចំពោះ​ភាព​ឆ្កួត​លីលា និង​តណ្ហា​ឈាម នៅ​ថ្ងៃ​ចុងក្រោយ​នៃ​ការគ្រប់គ្រង​របស់​ប៉ុល ពត​។​

​ក្នុងអំឡុងពេល​នៃ​ការសួរចម្លើយ​ជាមួយ​យោធា​វៀតណាម បន្ទាប់ពី​បាន​ឆ្លងកាត់​ព្រំដែន​អ្នកនិពន្ធ​បាន​ជួប​អ្នកបកប្រែ​ភាសា​វៀតណាម​ដែល​គាត់​ធ្លាប់​ជួប​ពីមុន​។ អ្នកបកប្រែ​ស្រែក​ពី​ចម្ងាយ​ប្រមាណ​សាមសិប​ម៉ែត្រ​ថា “​នោះ​គឺ លោក សំរិន​!” ហើយ​បាន​ឱប​គាត់​។ បន្ទាប់មក​គាត់​បាន​ជួប​ជាមួយ​វរសេនីយ៍ឯក បា ហា
(Ba Ha) ដែល​បាន​អមដំណើរ​គាត់​ទៅ​ទីក្រុង​ហូជីមិញ​តាម​យន្ដហោះ ដែលជា​យន្តហោះ​លើកដំបូង​របស់គាត់​។ សម្តេច ហេង សំរិន ស្រក់​ទឹកភ្នែក​ពេល​គាត់​ឱប​មិត្តភក្តិ​ចាស់​ជនជាតិខ្មែរ​របស់​គាត់ ដែល​កំពុង​រង់ចាំ​នៅ​ព្រលានយន្តហោះ​។ ចេញពី​ឡានតូច​ដ៏​ស្រស់ស្អាត​មួយ​ទៅ​បន្ទប់​កម្រាលព្រំ​ពណ៌​ក្រហម ដែលមាន​ទូ​ព្យួរ​ខោអាវ និង​កញ្ចក់ គាត់​ភា្ល​មៗ​បាន​ស្លៀក​សម្លៀកបំពាក់​ថ្មីៗ​ដែល​ទើបនឹង​កាត់​រួច​។ គាត់​បាន​ជួប​មេដឹកនាំ​វៀតណាម រួមទាំង​ឧ​ត្ត​ម​សេនីយ៍ Le Duc Anh និង​សមាជិក​ការិយាល័យ​នយោបាយ​លោក Le Duc Tho ។ សម្តេច ហេង សំរិន ត្រូវបាន​គេ​ជ្រើសរើស​ឱ្យធ្វើជា​ប្រធាន​នៃ​រណសិរ្ស​សាមគ្គី​សង្គ្រោះ​ជាតិ​កម្ពុជា ដែលជា​ការតែងតាំង​មួយ​ដែល​គាត់​បានប្រកាស​តាម​វិទ្យុ​នៅ​ថ្ងៃទី 2 ខែធ្នូ ឆ្នាំ 1978​។ មេបញ្ជាការ​ទ័ពព្រៃ​ដ៏​ខ្មាសអៀន​ពី​ភូមិភាគ​បូព៌ា​បាន​ផ្ទុះឡើង​នៅលើ​ពិភពលោក ហើយនឹង​ក្លាយជា​មេដឹកនាំ​ម្នាក់​ក្នុងចំណោម​មេដឹកនាំ​យូរ​ជាងគេ​ក្នុង​សង្គ្រាមស៊ីវិល​អស់​រយៈពេល​ជាច្រើន​ឆ្នាំ ការ​បោសសម្អាត និង​ការផ្លាស់ប្តូរ​សេដ្ឋកិច្ច​នយោបាយ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​

​បច្ចុប្បន្ន សម្តេច ហេង សំរិន មាន​អាយុ 84​ឆ្នាំ ហើយ​បាន​នៅ​ឆ្ងាយ​ពី​ភាពច្របូកច្របល់​យ៉ាងខ្លាំង​ដោយនៅ​ឆ្ងាយ​ពី​ភាពចម្រូងចម្រាស​ផ្នែក​នយោបាយ និង​រក្សា​ទស្សនៈ​ផ្ទាល់ខ្លួន​ទុក​។ ជីវប្រវត្តិ​សង្ខេប​របស់គាត់ គឺ​ត្រូវបាន​ពិចារណា​។ ក្រៅពី​ការ​រំលឹក​ពី​ការចងចាំ​របស់ លោក ភឹម មិត្ត​ជិតស្និទ្ធ​របស់គាត់ សម្តេច ជា ស៊ីម ដែល​ទើប​ចែក​ឋាន និង​សម​មិត្ត​ដែល​មិនសូវ​ស្គាល់​មួយចំនួន គាត់​ចៀសវាង​ផ្តល់ព័ត៌មាន​លម្អិត​អំពី​មេដឹកនាំ​ផ្សេងទៀត​។ អាច​ថា​ក្នុងនាម​ជាម​ន្ត្រី​ថ្នាក់ទាប​ម្នាក់ ដែល​ឃ្លាតឆ្ងាយ​ពី​អាថ៌កំបាំង​សម្ងាត់​ដែល​រក្សា​ដោយ​គណបក្ស និង​ខ្លា​ចការ​ក្បត់ និង​ការ​បោសសម្អាត​ជានិច្ច គាត់​ប្រហែលជា​ផ្តោតលើ​ការរស់រានមានជីវិត​ច្រើនជាង​ការបង្កើត​មិត្តភាព​។ ការលើកឡើង​ដោយ​មិន​សំចៃមាត់​របស់ សម្តេច ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បច្ចុប្បន្ន​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា និង​ជា​ប្រធាន​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ថា ក្រៅពី​នៅក្នុង​ការប្រជុំ​ជាច្រើន​ជាមួយគ្នា​ក្នុង​ឆ្នាំ 1978 ពួកគេ​មិនមាន​ទំនាក់ទំនង​អ្វី​ច្រើន​ទេ​។​

​អ្វីដែល​មិនអាច​ពន្យល់បាន គឺ​ភាព​ស្ងៀមស្ងាត់​របស់គាត់​អំពី​ការអភិវឌ្ឍ​គន្លឹះ​សំខាន់ៗ​ជាច្រើន​ដែល​គាត់​បាន​ចូលរួម ឬ​ធ្វើជា​សាក្សី​។ នៅពេល​កងទ័ព លន់ នល់​នៅ​ភ្នំពេញ បាន​ចុះចាញ់​នៅ​ថ្ងៃទី 17 ខែមេសា​
​ឆ្នាំ 1975 កងពល​របស់ សម្តេច ហេង សំរិន បាន​មាន​វត្តមាន​។ ប្រហែលជា​ដើម្បី​សម្គាល់​ខ្លួន​គាត់​ថា​នៅ​ក្រៅពី​អំពើហិង្សា​ដែល​បាន​កើតឡើង​បន្ទាប់ពី​ជ័យជំនះ គាត់​បានសរសេរថា​ក​ង​ពល​របស់គាត់​បាន​ផ្តល់​ស្បៀង​ដល់​កង​អាវុធហត្ថ លន់ នល់ និង​ការពារ​ពួកគេ​នៅ​កន្លែង​លាក់ខ្លួន នៅពេល​បាន​បោសសម្អាត​“ មជ្ឈមណ្ឌល​គណបក្ស​” មេបញ្ជាការ​ជាន់ខ្ពស់​ខ្មែរក្រហម​បានមក​ដល់ ប៉ូលីស “​បាន​ចងភ្ជាប់​ដៃ​គ្នា​មុនពេល​ត្រូវគេ​នាំ​ទៅជា​រៀងរហូត​”​។ សម្តេច ហេង សំរិន បានសរសេរថា​គាត់​បាន​ចំណាយពេល 3 ខែ នៅក្នុង​ទីក្រុង​មុនពេល​វិល​ត្រឡប់មក​ភូមិភាគ​បូព៌ា​វិញ ប៉ុន្តែ​គាត់​មិនបាន​និយាយ​អ្វី​សូម្បី​មួយ​ម៉ាត់​អំពី​ការជម្លៀស​ប្រជាជន​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ ចំនួន 2 លាន​នាក់​នៅក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ទេ​។​

​សម្តេច ហេង សំរិន កត់សម្គាល់ថា នៅពេលដែល​កងទ័ពរ​បស់​លោក​ត្រូវបាន​បញ្ជា​ឱ្យ​ចាក​ចេញពី​ភ្នំពេញ ពួកគេ​ត្រូវបាន​គេ​ឆែកឆេរ ហើយ​អនុញ្ញាតឱ្យ​ទុក​តែ​ថ្នាំដុសធ្មេញ​មួយ​បំពង់ និង​ច្រាស​ដុសធ្មេញ​មួយ​ដើម​ប៉ុណ្ណោះ​។ ភាព​ស្ងៀមស្ងាត់​របស់គាត់ គឺ​មិនអាច​ពន្យល់​បានទេ​ពីព្រោះ​គាត់​បាន​ប្រាប់ Kiernan មុននេះ​ថា គាត់​បាន​អាណិតអាសូរ​ដោយ​សម្ងាត់​ជាមួយ​ខ្មែរក្រហម​ម្នាក់ទៀត​គឺ លោក ហ៊ូ យុន ដែល​បាន​ជំទាស់​នឹង​ផែនការ​ជម្លៀស​ដែល​បាន​ស្នើឡើង​ដោយ​ប៉ុល ពត ហើយ “​ក៏បាន​បាត់​ខ្លួន​ជា​រៀងរហូត​”​។ សម្តេច ហេង សំរិន បាន​ប្រា​ប់លោក Kiernan ថា លោក បានដឹង​អំពី​ផែនការ​ជម្លៀស​ប្រជាជន​នៅ​ដើមខែ​មេសា ប៉ុន្តែ​ជឿជាក់ថា​វា​ជា​បណ្តោះអាសន្ន​។ សម្តេច ហេង សំរិន ក៏​នៅ​ស្ងៀម​ដែរ​ចំពោះ​ការបង្ក្រាប​ដ៏​ចម្រូងចម្រាស​របស់​ចាម មូស្លីម ដែល​បញ្ជា​ដោយ​ប៉ុល ពត ហើយ​បើ​យោងតាម​អ្នកខ្លះ​ត្រូវបាន​សម្លាប់​ដោយ​លោក សោ ភឹម​។ មុននេះ សម្តេច ហេង សំរិន បាន​បដិសេធ​លោក Kiernan ថា លោក សោ ភឹម មិនបាន​ជាប់ទាក់ទង​នោះទេ​។​

​ទោះបី​ជាមាន​ភាពស្ងប់ស្ងាត់​នឹង​ព្រឹត្តិការណ៍​ដែល​បាត់​ក៏ដោយ​ការអាន​ជីវប្រវត្តិ​របស់ សម្តេច ហេង សំរិន គឺ​ពិតជា​អស្ចារ្យ​ចំពោះ​ជំនាញ និង​សំណាង​របស់គាត់​ដែលជា​អ្នក​រស់រានមានជីវិត​ដ៏​អស្ចារ្យ​នេះ​។ គាត់​បាន​បោក​បញ្ឆោត​សេចក្តីស្លាប់​រាប់មិនអស់ ចាប់តាំងពី​ការទម្លាក់​គ្រាប់បែក​របស់​អា​មេ​រិច B–52 ទាំង​ជំងឺគ្រុនចាញ់ រហូតដល់​ការប្រឈមមុខ​នឹង​ការធ្វើឃាត​របស់​ប៉ុល ពត​។ គាត់​មិន​ត្រឹមតែ​បាន​រួច​ផុតពី​គ្រោះថ្នាក់​ខាង​រាងកាយ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​គាត់​បានធ្វើ​ដំណើរ​ឆ្លងកាត់​ជីវិត​នយោបាយ​ដ៏​ច្របូកច្របល់​នៃ​របប​ប៉ុល ពត
​កម្ពុជា​ដែល​មនុស្ស​ជាច្រើន​អះអាងថា​ជា​អាជីព​ទៅវិញ​។ នៅ​ឆ្នាំ 1981 នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ដែល​ទទួល​ការបណ្តុះបណ្តាល​ពី​ហាណូយ និង​អគ្គលេខាធិការ​បក្ស លោក ប៉ែន​សុវណ្ណ ជារួម​ត្រូវបាន​បណ្តេញចេញ ហើយ សម្តេច ហេង សំរិន ត្រូវបានតែងតាំង​ជា​ប្រធាន​គណបក្ស ដែលជា​តួនាទី​មួយ​ដែលមាន​រយៈពេល 10 ឆ្នាំ​។ ប៉ុន្មាន​ខែ​មុននេះ សម្តេច ហេង សំរិន ត្រូវបាន​បោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​ជា​ប្រធាន​ក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ​ដែល​ធ្វើឱ្យ​គាត់​ក្លាយជា​បុរស​មាន​ឥទ្ធិពល​បំផុត​នៅក្នុង​ប្រទេស ទោះបីជា​យ៉ាងណាក៏ដោយ​អ្នក​នៅ​រស់រានមានជីវិត​ពី​ភូមិភាគ​បូព៌ា​ម្នាក់ទៀត គឺ សម្តេច ហ៊ុន សែន ដែលជា​អ្នកមានអំណាច​ពិតប្រាកដ​នៅ​កម្ពុជា​។​

​ក្នុង​ឆ្នាំ 2006 សម្តេច ហេង សំរិន បាន​ប្តូរ​ទៅកាន់​តំណែង​ជា​ប្រធានរដ្ឋសភា ហើយ​ចាប់តាំងពី​ពេល​នោះមក សម្តេច​ត្រូវបាន​ចាត់ទុក​ដោយ​ពិភពលោក​ថា​ជា ព្រឹទ្ធបុរស​ក្នុង​ព្រឹទ្ធសភា​។ នៅ​ឆ្នាំ 2007 សម្តេចព្រះ​បរមនាថ នរោត្តម​សីហមុនី បាន​ប្រទាន​ឋានៈ​ខ្ពស់បំផុត​ដល់​សម្តេច​ថា អគ្គ​មហា​ពញា​ចក្រី​។ ក្រោយមកទៀត​មាន​ងារ​មួយទៀត​ឈ្មោះ កិត្តិ​ព្រឹទ្ធ​បណ្ឌិត (“​ជា​មនុស្ស​ពូកែ ហើយ​ទៀងត្រង់​បំផុត​) ត្រូវបាន​បន្ថែម​ទៅ​ឈ្មោះ​របស់គាត់​។ ប្រហែលជា​គ្មានអ្វី​សង្ខេប​ការធ្វើដំណើរ​ដ៏​អស្ចារ្យ​នៃ​ទ័ពព្រៃ​ជើងចាស់​បានល្អ​ប្រសើរ​ជាង​រូបភាព​របស់ សម្តេច ហេង សំរិន នៅលើ​ទីលាន​វាយ​កូន​ហ្គោល ដែល​ត្រូវបាន​គេ​បោះចោល​ក្នុង​អាវយឺត​ពណ៌​ក្រហម​មាន​រូប​ម៉ាស៊ីនភ្លើង និង​ស្រោមដៃ​ពណ៌​ស ក្លឹប​នៅក្នុង​ដៃ​។ ដើម្បី​អាច​រៀបរាប់​ឱ្យអស់ គាត់​មាន​សូម្បីតែ​សាកលវិទ្យាល័យ ហេង សំរិន នៅក្នុង​ខេត្ត​កំណើត​របស់គាត់​៕
​កែសម្រួល​ដោយ Didier Millet៖ 2019

​ដកស្រង់​ចេញពី​អត្ថបទ​លោក ណា​យ៉ាន់ ច័ន្ទ​ដា (​ចេញផ្សាយ​កាលពី​ឆ្នាំ​២០១៩) អតីត​អ្នក​កែសម្រួល​នៃ​ការត្រួតពិនិត្យ​សេដ្ឋកិច្ច​ចុង​បូព៌ា គឺជា​អ្នកនិពន្ធ​នៃ​បងប្រុស​សត្រូវ​៖ សង្គ្រាម​បន្ទាប់ពី​សង្គ្រាម​


×